Η απονομή του Βραβείου Ειρήνης των Γερμανών Εκδοτών και Βιβλιοπωλών στον Ορχάν Παμούκ

Στην εκδήλωση ο Τούρκος συγγραφέας άσκησε κριτική τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Τουρκία κάνοντας έκκληση για την αναζήτηση μιας αμοιβαίας προσέγγισης. Ο σκεπτικισμός έναντι της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας στην Γερμανία ήταν το σημείο αναφοράς της ομιλίας του, στην οποία τόνισε ότι η υποδαύλιση αντιτουρκικών τάσεων στη γερμανική κοινωνία είναι το ίδιο επικίνδυνη με την εθνικιστική αντιευρωπαϊκή τακτική ορισμένων Τούρκων πολιτικών:

«Το να υποθάλπει κανείς στην Ευρώπη την εχθρότητα κατά της Τουρκίας, οδηγεί δυστυχώς στην δημιουργία μιας αντιευρωπαϊκής και εθνικιστικής κίνησης στην ίδια την Τουρκία.»

Ακριβώς αυτή την ψυχολογία που υποκρύπτεται πίσω από τέτοιους μηχανισμούς περιγράφει ο Τούρκος συγγραφέας στα βιβλία του. Στο μεταφρασμένο στα γερμανικά μυθιστόρημά του ‘Το χιόνι’ περιγράφει αυτό το κλίμα με φόντο μια σκυθρωπή κωμόπολη στην Ανατολία. Στο αποπνικτικό της περιβάλλον συναντιόνται τα πιο διαφορετικά ρεύματα: δυτικότροποι διανοούμενοι, φανατικοί ισλαμιστές, γυναίκες που φιλονικούν για την μουσουλμανική μαντίλα, άθεοι και εθνικιστές. Ένα πανόραμα που πολλοί δυτικοί αναγνώστες αγνοούν.

Αυτό εξήρε στην πανηγυρική του ομιλία ο Γιόαχιμ Ζαρτόριους, διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου τονίζοντας ότι «πρόκειται για πρωτοφανή τύχη να ερμηνεύει στον κόσμο τη χώρα του ο Ορχάν Παμούκ με τον απέραντο πλούτο της λογοτεχνίας του. Γιατί όλοι που μιλούν και αναλύουν κάτι γι’ αυτήν εκφράζουν πάντα συγκεκριμένα συμφέροντα. Οι πολιτικοί -Ερντογάν, Φερχόιγκεν, Μέρκελ, Βιλπέν- οι ιστορικοί και οι στρατιωτικοί. Ο συγγραφέας είναι ο μοναδικός, που μας αποκαλύπτει φιλικά και οικεία τη χώρα του.»

‘Μια χώρα που αναζητά την ειρήνη’ δήλωσε ο Παμούκ. Γιατί και οι μουσουλμάνοι της Τουρκίας ευελπιστούν να μετέχουν της ευρωπαϊκή ς ιδέας, να ενταχθούν στην ΕΕ.

Τέλος ο Ορχάν Παμούκ έθεσε το δίλημμα ειρήνη ή εθνικισμός: «όποιος πιστεύει στην ΕΕ, οφείλει να διακρίνει ότι σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για επιλογή ανάμεσα στην ειρήνη ή τον εθνικισμό. Προσωπικά είμαι πεπεισμένος ότι η ιδεολογία της ειρήνης είναι η καρδιά της ΕΕ και ότι δεν επιτρέπεται να απορριφθεί η προσφορά ειρήνης που κάνει η σύγχρονη Τουρκία στην ΕΕ. Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στην συγγραφική φαντασία ή τον εθνικισμό που ρίχνει βιβλία στην πυρά.»