Εκτός ελέγχου ο ιός Έμπολα

Ο θανατηφόρος ιός Έμπολα στη δυτική Αφρική έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Μετά το ξέσπασμά του στη Γουινέα, εξαπλώθηκε στη Σιέρα Λεόνε και τη Λιβερία. Στις τρεις χώρες έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 60 εστίες του ιού. «Η επιδημία βρίσκεται εκτός ελέγχου», επισήμανε ο Μπαρτ Γιάνσενς, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών χωρίς Σύνορα στην περιοχή, προειδοποιώντας ότι «με τη δημιουργία νέων εστιών, είναι ρεαλιστικός ο κίνδυνος εξάπλωσης και σε άλλες περιοχές».

Ο αριθμός των 350 θυμάτων αποτελεί κάτι το πρωτοφανές. Ο ιός Έμπολα είχε προκαλέσει το θάνατο 280 ανθρώπων στο Ζαΐρ το 1976. Τότε είχε ουσιαστικά ανακαλυφθεί και έλαβε το σημερινό του όνομα. Στο μεσοδιάστημα καταγράφηκαν κάποια μικρά ξεσπάσματά του, ωστόσο οι σημερινές του διαστάσεις θέτουν τα μέλη των ανθρωπιστικών οργανώσεων ενώπιον ανεπανάληπτων προκλήσεων.

Οι κυβερνήσεις των τριών χωρών που επλήγησαν από τον ιό έχουν πάρει μέτρα προκειμένου να περιορίσουν την περαιτέρω εξάπλωσή του. Για παράδειγμα, οι Αρχές στη Γουινέα απαγόρευσαν την πώληση και κατανάλωση άγριων ζώων. Το κρέας του πιθήκου, της αντιλόπης και του αρουραίου θεωρούνται τοπική σπεσιαλιτέ, πιθανολογείται όμως ότι αποτελεί φορέα μετάδοσης του ιού, όπως επιβεβαιώνει στη DW ο Στέφαν Μπέκερ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ. Ο ίδιος εκτιμά επίσης ότι ο ιός μεταδίδεται κατά την ταφή των νεκρών θυμάτων του. Τα τελετουργικά της ταφής στην Αφρική περιλαμβάνουν τον καθαρισμό, φροντίδες και εναγκαλισμούς του νεκρού. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται οι πιθανότητες μετάδοσης του ιού, μέσω του αίματος και των σωματικών εκκρίσεων.

Επιστήμη εναντίον δεισιδαιμονίας

Συνεργάτες του Στέφαν Μπέκερ βρίσκονται τους τελευταίους μήνες στη δυτική Αφρική στο πλαίσιο του προγράμματος European Mobile Laboratory Project προσφέροντας επιτόπια ιατρική υποστήριξη στους κατοίκους μικρών χωριών. Οι επιστήμονες υποβάλλουν τους αρρώστους σε τεστ. Αν διαπιστωθεί ότι έχουν προσβληθεί από τον ιό, συστήνεται να τεθούν σε καραντίνα κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας τους προκειμένου να μην επιμολύνουν τους ανθρώπους στο περιβάλλον τους. «Αντιλαμβανόμαστε στη δουλειά μας ότι ο πληθυσμός μας αντιμετωπίζει με δυσπιστία», παρατηρεί ο Στέφαν Μπέκερ και εξηγεί: «Οι άνθρωποι στα χωριά δεν πιστεύουν ότι προσβλήθηκαν από τον ιό, αλλά ότι πρόκειται για κάποια κατάρα. Στα δικά τους μάτια η δυτική ιατρική είναι αδύναμη μπροστά στην κατάρα».

Πολλοί άνθρωποι που προσβάλλονται από τον ιό φοβούνται πάντως ότι το να δεχθούν να τεθούν σε καραντίνα, ισοδυναμεί με υπογραφή της θανατικής τους καταδίκης. Γεγονός είναι ότι το 60% όσων έχουν προσβληθεί, πεθαίνει. «Σε κάθε περίπτωση όμως το 40% των αρρώστων μπορεί να σωθεί», τονίζει ο Στέφαν Μπέκερ, ο οποίος ζητεί τη στήριξη περισσότερων ντόπιων συνεργατών που θα βοηθήσουν στο έργο της ενημέρωσης των κατοίκων για τον ιό και τον κίνδυνο μετάδοσής του.

Η οργάνωση των Γιατρών χωρίς Σύνορα συνεχίζει το δύσκολο έργο της στη δυτική Αφρική, έχοντας στείλει εκεί μέχρι στιγμής 300 ειδικούς – κυρίως στη Γουινέα, η οποία έχει πληγεί περισσότερο από την επιδημία. Ο ιός Έμπολα ανήκει στις πιο μεταδοτικές ασθένειες παγκοσμίως, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί αποτελεσματικό εμβόλιο για την καταπολέμησή του.

Clara Walther / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου