Δύο χρόνια από τις διαδηλώσεις του Ταξίμ

Το πάρκο Γκεζί γλύτωσε από την καταστροφή. Προς το παρόν τουλάχιστον. Οκτώ νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες ήταν ο τραγικός απολογισμός των επεισοδίων που άρχισε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταστροφή ενός πνεύμονα πρασίνου στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, αλλά γρήγορα εξελίχθηκε σε ηχηρή διαμαρτυρία με ευρύτερα πολιτικά αιτήματα. Οι εικόνες των συγκρούσεων ανάμεσα στους διαδηλωτές και την αστυνομία, η οποία είχε υπερβεί τα όρια, έκαναν τον γύρο του κόσμου. Γρήγορα οι ταραχές επεκτάθηκαν και σε άλλες πόλεις, κυρίως στην Ανατολία.

Ο τότε πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που έχει πλέον ανέλθει στον προεδρικό θώκο της Τουρκίας, μάλλον είχε υποτιμήσει το «πνεύμα του Γκεζί». Στο Ταξίμ η «μανία ανοικοδόμησης» του Ερντογάν έφτασε πλέον στα όριά της. Σήμερα Κυριακή (31.5.) συμπληρώνονται δύο χρόνια από την πρώτη μεγάλη έφοδο της αστυνομίας στον καταυλισμό των νεαρών διαδηλωτών και ακτιβιστών που είχε στηθεί στο πάρκο Γκεζί. Αφορμή για νέες κινητοποιήσεις;

Αποκήρυξη της βίας

Στην πλατεία Ταξίμ και τους γύρω δρόμους είναι ιδιαίτερα αισθητή η παρουσία των αστυνομικών, είτε ενστόλων, είτε με πολιτική περιβολή. Φαίνονται και πάλι έτοιμοι να «γράψουν ιστορία», όπως έλεγε πριν από δύο χρόνια ο διοικητής της επαρχίας της Κωνσταντινούπολης Χουσείν Αβνί Μουτλού στην «ευχαριστήρια ομιλία» του προς τα όργανα της τάξεως. Ωστόσο οι ακτιβιστές δεν θέλουν να τους «δώσουν αυτή την ευκαιρία», δηλώνει ο δικηγόρος Τσαν Αταλάι από την ομάδα δράσης «Ταξίμ Αλληλεγύη». Όπως τονίζει ο Αταλάι «το Γκεζί έδωσε την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους να αναπτύξουν πολιτική δράση, να διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τους παρέχει ο νόμος».

Η αποκήρυξη της βίας θα είναι και η απόδειξη ότι το «πνεύμα του Γκεζί» ωριμάζει πολιτικά. Γιατί όμως δεν έχει ήδη μετεξελιχθεί σε ένα πολιτικό κόμμα, όπως είχε παλαιότερα γίνει στη Γερμανία, όπου οι Πράσινοι είχαν γαλουγηθεί μέσα από το ειρηνιστικό κίνημα και τις πρωτοβουλίες κατά των εξοπλισμών και της «ισορροπίας του τρόμου»; Το κίνημα του Γκεζί αναζητεί ακόμη πολιτική στέγη και δημοκρατική, κοινοβουλευτική έκφραση. «Η νεότερη γενιά δεν έχει γνωρίσει άλλο πολιτικό σχηματισμό από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν, αλλά το κίνημα του Γκεζί τους άνοιξε τα μάτια» λέει ο δημοσιογράφος Ισμαήλ Σαϊμάζ από την εφημερίδα «Χουριέτ», ο οποίος συμμετείχε στις κινητοποιήσεις. «Ωστόσο, αυτό που λείπει ακόμη είναι ένα ευρύτερο περιβάλλον που να ευνοεί τις περαιτέρω εξελίξεις. Το σοσιαλδημοκρατικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) θα μπορούσε να διαδραματίσει αυτό το ρόλο, αλλά δεν διαθέτει ʻπολιτικό χάρισμαʼ που να αποστασιοποιείται από τον εθνικισμό- υπό την έννοια του κεμαλισμού. Αυτός είναι ο λόγος που το κίνημα του Γκεζί προσανατολίζεται πλέον περισσότερο προς το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (CHP) με επικεφαλής τον κούρδο πολιτικό Σελαχατίν Ντεμιρτάς.

«Οι άνθρωποι έχουν σπάσει τις αλυσίδες τους»

Αν το HDP καταφέρει να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 10% στις εκλογές της 7ης Ιουνίου, ο Ερντογάν θα μπορούσε να χάσει την απόλυτη πλειοψηφία, για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Πάντως ο Αϊχάν Ερντογάν, ένας από τους δικηγόρους των οικογενειών των θυμάτων στο πάρκο Γκεζί, προειδοποιεί ότι μπορεί να προκληθούν «προβοκάτσιες», ώστε να εκτεθούν οι πολιτικοί του HDP ως ταραχοποιοί. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εξασθενήσει το HDP» υποστηρίζει ο Αϊχάν Ερντογάν. Ο δικηγόρος εκπροσωπεί την οικογένεια του Αλί Ισμαήλ Κορκμάζ, ο οποίος είχε βρει τραγικό θάνατο στο Εσκίσεχιρ, όταν έπεσε θύμα ξυλοδαρμού από αστυνομικούς, αλλά και εμπόρους της περιοχής.

Δύο αστυνομικοί έχουν καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης 12 και 13 ετών αντίστοιχα για την υπόθεση αυτή, ενώ μικρότερες ποινές φυλάκισης έχουν επιβληθεί σε άλλους τέσσερις δράστες. «Παντού υπάρχουν πολλοί θρησκόληπτοι, βίαιοι, φανατικοί οπαδοί του ΑΚΡ που μπορούν να επιτεθούν σε ειρηνικούς διαδηλωτές, προκαλώντας επεισόδια», προειδοποιεί ο δικηγόρος Αϊχάν Ερντογάν. Αλλά λέει επίσης ότι έχει εμπιστοσύνη στους διαδηλωτές και πιστεύει ότι μπορούν να ορθώσουν ειρηνικά το ανάστημά τους απέναντι στον πρόεδρο Ερντογάν. «Το Γκεζί τους βοήθησε να σπάσουν τις αλυσίδες τους», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Μπαχάρ Γκιούνκιερ / Γιάννης Παπαδημητρίου