Δουλεύοντας στη Γερμανία με «μπλε κάρτα»

«Οδηγία 2009/50/ΕΚ του Συμβουλίου» είναι ο περίπλοκος τίτλος για ένα νομικό πλαίσιο που διευκολύνει την προσέλκυση αλλοδαπών από χώρες εκτός Ε.Ε. προς τη Γερμανία ή ευρωπαϊκές χώρες. Οι περισσότεροι κάνουν λόγο για «μπλε κάρτα», κατά το πρότυπο της αμερικανικής «πράσινης κάρτας». Πρόκειται για άδεια παραμονής και εργασίας, η οποία προσφέρεται σε αλλοδαπούς με υψηλή επαγγελματική εξειδίκευση. Είναι κι αυτός ένας τρόπος για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που έχει ως συνέπεια όλο και λιγότεροι νέοι εργαζόμενοι να συντηρούν όλο και περισσότερους συνταξιούχους.

Όπως επισημαίνει ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών Χέντρικ Λόργκες, η «μπλε κάρτα» δεν είναι παρά ένας κρίκος σε μία ολόκληρη σειρά ενεργειών με στόχο την προσέλκυση εργαζομένων που διαθέτουν υψηλά επαγγελματικά προσόντα: «Στόχος της νέας διάταξης είναι να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη και, μακροπρόθεσμα, την ευημερία της Γερμανίας», επισημαίνει.

Προϋποθέσεις για την «μπλε κάρτα» στη Γερμανία

Η Γερμανία έχει υιοθετήσει τη νέα οδηγία από την 1η Αυγούστου 2012, περίπου μισό χρόνο μετά από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμα και στην ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων από τα νέα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η Γερμανία φαινόταν διστακτική, ζητώντας μεταβατική περίοδο επτά ετών για την υλοποίηση των σχετικών διατάξεων. Πάντως τα αρμόδια στελέχη στο Βερολίνο υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε δισταγμό, αλλά στο ότι έπρεπε να θεσπιστεί ένα ευρύτατο πακέτο νέων διατάξεων για αλλοδαπούς από χώρες εκτός Ε.Ε.

«Από την πλευρά της κυβέρνησης θεωρούμε ότι άξιζε τον κόπο να περιμένουμε λίγο παραπάνω, γιατί έτσι είχαμε τη δυνατότητα να υλοποιήσουμε καλύτερα τους στόχους μας» τονίζει ο Χέντρικ Λόργκες. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν βελτιώσεις στην έως τότε ισχύουσα νομοθεσία. Έτσι, οι αλλοδαποί με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν πλέον να διαμένουν στη Γερμανία επί έξι μήνες αναζητώντας δουλειά, ενώ  οι φοιτητές μπορούν να παρατείνουν τη διαμονή τους για άλλους 18 μήνες μετά την αποπεράτωση των σπουδών τους, αναζητώντας μία θέση εργασίας.

Όποιος θέλει να έρθει στη Γερμανία με «μπλε κάρτα» πρέπει πάντως να εκπληρώνει συγκεκριμένες προϋποθέσεις, τις οποίες έχει καθορίσει η γερμανική κυβέρνηση. Η πιο σημαντική προϋπόθεση αφορά το κατώτατο όριο αμοιβής: ο αλλοδαπός εργαζόμενος πρέπει να αμείβεται από τον Γερμανό εργοδότη του τουλάχιστον με 44.800 ευρώ τον χρόνο για να λάβει την «μπλε κάρτα». Εξαιρέσεις ισχύουν για επαγγέλματα, στα οποία παρατηρείται μεγάλη έλλειψη εργατικού δυναμικού, όπως τα στελέχη πληροφορικής, οι ιατροί και οι μηχανικοί: εδώ το ελάχιστο όριο αμοιβής για την παραχώρηση της «μπλε κάρτας» πέφτει στα 35.000 ετησίως. Ο Χέντρικ Λόργκες επισημαίνει ότι δεν αποκλείεται να υπάρξουν αλλαγές σε αυτά τα όρια: «Κάθε χρόνο τα όρια αλλάζουν, γιατί αναπροσαρμόζονται με κριτήριο το ελάχιστο εισόδημα που τίθεται ως βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών».

Πριν από την θέσπιση της «μπλε κάρτας» οι αλλοδαποί από χώρες εκτός Ε.Ε. έπρεπε να διαθέτουν ελάχιστο ετήσιο εισόδημα 66.000 ευρώ για να εξασφαλίσουν άδεια παραμονής. Όποιος διαθέτει «μπλε κάρτα» και σύμβαση εργασίας για τουλάχιστον τρία συναπτά έτη, μπορεί στη συνέχεια να ζητήσει άδεια συνέχισης της παραμονής και μάλιστα απεριόριστης χρονικής διάρκειας.

Η «μπλε κάρτα» ως κίνητρο μισθολογικού ντάμπινγκ;

Δεν λείπουν και εκείνοι που βλέπουν με κριτική διάθεση τα ελάχιστα όρια αμοιβών, όπως ο Καρλ Μπρένκε από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών. «Η Γερμανία απείχε από τις αρχικές προδιαγραφές της Ε.Ε. και στην ουσία δεν έχει υλοποιήσει τις διατάξεις για τη μπλε κάρτα» δηλώνει ο Μπρένκε στην Deutsche Welle. «Είχα παρευρεθεί στη σχετική συνεδρίαση της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής και άκουσα ότι πρόκειται για πολιτική απόφαση. Λόγω κρίσης την εποχή εκείνη οι Βρυξέλλες είχαν άλλα προβλήματα από το να παρεμβαίνουν για μία μεμονωμένη κοινοτική οδηγία και αυτό ήταν λάθος» υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός.

Από την πλευρά της η ομοσπονδιακή κυβέρνηση τονίζει ότι στόχος της είναι να καταπολεμήσει το μισθολογικό ντάμπινγκ, παρά τις εξαιρέσεις που προβλέπει η νέα νομοθεσία. Γι αυτό, όσοι ασκούν επαγγέλματα υψηλής ζήτησης θα περνούν από ειδική εξέταση στις αρμόδιες υπηρεσίες ευρέσεως εργασίας πριν λάβουν τη «μπλε κάρτα». «Σε αυτή τη διαδικασία εξακριβώνεται, εάν όντως διαθέτουν τα ίδια επαγγελματικά προσόντα με τον Γερμανό εργαζόμενο σε αντίστοιχη θέση και αν η αμοιβή τους αντιστοιχεί στον μέσο όρο της γεωγραφικής περιοχής στην οποία εγκαθίστανται. Έτσι θα είμαστε βέβαιοι ότι αποκλείεται το μισθολογικό ντάμπινγκ» λέει ο εκπρόσωπος του υπουργείου εσωτερικών Χέντρικ Λόργκες.

Το άδηλο μέλλον της «μπλε κάρτας»

Παραμένει άγνωστο πόσοι θα είναι τελικά οι ενδιαφερόμενοι να εργαστούν στη Γερμανία με «μπλε κάρτα». Το έτος 2.000, όταν η τότε κυβέρνηση είχε νομοθετήσει με δική της πρωτοβουλία- και ανεξάρτητα από την αντίστοιχη πρωτοβουλία των Βρυξελλών- τη γερμανική εκδοχή της «πράσινης κάρτας», το πείραμα είχε αποτύχει λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος. Μέσα σε τρία χρόνια μόνο 15.000 άτομα εκδήλωσαν την επιθυμία τους να μεταναστεύσουν στη Γερμανία. Παραμένει άγνωστο λοιπόν ποια ανταπόκριση θα βρει η «μπλε κάρτα» με τα όρια αμοιβών που προβλέπει και πόσο ελκυστική θα είναι η γερμανική αγορά εργασίας για εργαζόμενους υψηλών προσόντων. Ήδη τα προηγούμενα χρόνια περισσότεροι από 30.000 απόφοιτοι γερμανικών πανεπιστημίων με τουρκική καταγωγή εγκατέλειψαν τη Γερμανία και ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο των Τούρκων εργαζομένων που ήρθαν στη χώρα για δουλειά, επισημαίνει ο σύνδεσμος τουρκικών κοινοτήτων της Γερμανίας. 

Πάντως ο Καρλ Μπρένκε από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών δηλώνει ότι αμφιβάλει για την επιτυχία της «μπλε κάρτας». «Θεωρώ αμφίβολο αν ο κόσμος είναι διατεθειμένος να δεχθεί τέτοιες αμοιβές. Όσοι έχουν υψηλή επαγγελματική εξειδίκευση ξέρουν τι αξίζουν, όχι μόνο στη χώρα τους, αλλά και σε όλον τον κόσμο.  Οι χαμηλοί μισθοί σίγουρα δεν θα τους βοηθούσαν να αισθανθούν καλοδεχούμενοι στη Γερμανία» υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός. Θα είναι ενδιαφέρον λοιπόν να δούμε ποιος θα είναι ο πρώτος απολογισμός της «μπλε κάρτας» το 2013.