Διδάγματα για την Ελλάδα;

Η διαπίστωση ανήκει σε ουδέτερους παρατηρητές, αλλά ευχαρίστως την επαναλαμβάνει και ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας Ζαφέρ Καγκλαγιάν- όχι φυσικά χωρίς να παραλείψει να σχολιάσει για όσους έβλεπαν τα προηγούμενα χρόνια αφ΄υψηλού την Τουρκία ότι «σήμερα βρίσκονται οι ίδιοι στην εντατική». Μετά το οικονομικό κραχ του 2001 η Τουρκία άρχισε όντως να ζει ένα οικονομικό θαύμα που οδήγησε τον άλλοτε «μεγάλο ασθενή» να παρακάθεται σήμερα στις συνόδους των είκοσι μεγαλύτερων βιομηχανικών και αναδυόμενων οικονομιών του κόσμου (G20).

Μπορούν να αντληθούν διδάγματα για την περίπτωση της Ελλάδας; Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η κατάσταση των δύο χωρών είναι αρκετά διαφορετική, οπότε το success story της Τουρκίας μόνο εν μέρει μπορεί να μεταφερθεί στην Ελλάδα. Υπάρχει όμως και μία κοινή αφετηρία: η διαφθορά, ο νεποτισμός, η έλλειψη αξιοκρατίας, στοιχεία βαθιά ριζωμένα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία, έφεραν τις δύο χώρες στο χείλος της χρεοκοπίας, με αποτέλεσμα η οικονομική κρίση να εξελίσσεται σε κρίση αξιοπιστίας ολόκληρου του πολιτικού συστήματος.

Ριζοσπαστική πολιτική τομή

Ωστόσο οι δυνατότητες για την αντιμετώπιση της κρίσης ήταν και παραμένουν διαφορετικές: η Τουρκία προχώρησε σε γενναία υποτίμηση του νομίσματός της μετά την κρίση, ώστε να διευκολύνει την ανάταξη της οικονομίας. Σε πολιτικό επίπεδο οι ψηφοφόροι άφησαν εκτός Βουλής όλα τα πολιτικά κόμματα που εκπροσωπούνταν στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ως τον Νοέμβριο του 2002, δοκιμάζοντας μία άφθαρτη πολιτική δύναμη που τους φαινόταν αξιόπιστη, δηλαδή το κόμμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Έτσι κατέστη δυνατή μία ριζοσπαστική τομή και νέα αρχή, εκτιμά το ρεπορτάζ της γερμανικής ραδιοφωνίας.

Η νέα κυβέρνηση Ερντογάν με ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία κατάφερε να περάσει ολόκληρο το πακέτο μεταρρυθμίσεων, όπως ακριβώς είχε απαιτηθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι που έδωσε το έναυσμα για την πρόσβαση της τουρκικής οικονομίας σε νέα δάνεια με στόχο τον εκσυγχρονισμό της. Γι αυτό και το τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας ανοικοδομήθηκε με επιτυχία μετά το 2001 ξεπερνώντας τους κλυδωνισμούς της κρίσης. Ταυτόχρονα προωθήθηκαν με αποφασιστικότητα οι ιδιωτικοποιήσεις στην καλύτερη δυνατή τιμή για τα δεδομένα της εποχής, προσελκύοντας όλο και περισσότερα κεφάλαια από το εξωτερικό: μόνο το 2011 εισέρευσαν στην Τουρκία σχεδόν 16 δισεκατομμύρια δολάρια, μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από τις αραβικές χώρες. Πρόσφατα το κοινοβούλιο της χώρας τροποποίησε την περιοριστική νομοθεσία περί ακινήτων, προκειμένου να διευκολύνει πλούσιους επενδυτές από τις χώρες του Κόλπου που θέλουν να αποκτήσουν ακίνητα στην Τουρκία.

Προτεραιότητα στη μεταποίηση ποιότητας

Όλες οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις οδήγησαν την τουρκική οικονομία σε δείκτες ανάπτυξης συνολικού ύψους 59% τα τελευταία δέκα χρόνια, υποστηρίζει ο οικονομολόγος και τουρκολόγος Φαρούκ Σεν: το κατά κεφαλήν εισόδημα του πληθυσμού διπλασιάστηκε, δισεκατομμύρια δόθηκαν για δημόσια έργα σε δρόμους, τούνελ ή σιδηροδρομικές συνδέσεις.

Ο Φαρούκ Σεν πιστεύει ότι υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Τονίζει όμως ότι αν υπάρχει ένα δίδαγμα, αυτό είναι το εξής: η Τουρκία έδωσε προτεραιότητα στη βιομηχανική παραγωγή, με αποτέλεσμα να έχει προσελκύσει επενδύσεις ακόμα και από μεγάλα ονόματα της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας. 5.000 γερμανικές επιχειρήσεις έχουν ήδη εγκατασταθεί στην Τουρκία. Παρόμοιες ειδήσεις είναι μάλλον σπάνιες στην Ελλάδα. «Μόνο με τον τουρισμό και το εμπόριο μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται» λέει ο Φαρούκ Σεν.

Thomas Seibert / Γιάννης Παπαδημητρίου

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου