«Γράμματα από τη Χιλή» και τη Μάργκοτ Χόνεκερ

Το βιβλίο κυκλοφόρησε μέσα Ιουνίου, λίγες εβδομάδες μετά το θάνατο της για πολλά χρόνια υπουργού Παιδείας της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DRR) και συζύγου του ανατολικογερμανού ηγέτη Έριχ Χόνεκερ. Περιλαμβάνει ηλεκτρονική αλληλογραφία που διατηρούσε με τον ανατολικογερμανό εκδότη Φρανκ Σούμαν επί πολλά χρόνια.

Κολακευτικά λόγια για τη Μάργκοτ

Στο βιβλίο ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ρίξει μια διαφορετική ματιά στην πολυσχιδή προσωπικότητά της Μάργκοτ Χόνεκερ, με συναισθήματα και με ικανότητα αναλυτικής σκέψης, όπως ισχυρίζεται ο εκδότης, σε αντίθεση με την επικρατούσα άκρως αρνητική εικόνα που είχε διαμορφωθεί μέχρι τον θάνατό της, στις 6 Μαΐου σε ηλικία 89 ετών, στον τόπο εξορίας της, στο Σαντιάγκο της Χιλής. Στην εισαγωγή του βιβλίου ο Σούμαν, που μέχρι τη διάλυση της DDR ήταν επικεφαλής του ρεπορτάζ της εφημερίδας «Νέος Κόσμος» (Junge Welt) και είχε συνεργαστεί με τη διαβόητη Στάζι, γράφει ότι η Μάργκοτ ήταν πολύ συχνά online, διάβαζε γερμανικές εφημερίδες και αλληλογραφούσε με πολλούς στην παλιά της πατρίδα. Εξηγεί μάλιστα πως οι μακρόχρονες σχέσεις φιλίας μεταξύ τους ξεκινούν από τότε που άρχισε να αρθρογραφεί για τον Έριχ Χόνεκερ. Ο Χόνεκερ έζησε λίγα χρόνια στην Χιλή, το 1994 πέθανε. Η δίκη σε βάρος του για τους νεκρούς τους Τείχους του Βερολίνου μπήκε στο αρχείο λόγω προβλημάτων υγείας.

Ο Σούμαν περιγράφει με κολακευτικά λόγια την Μάργκοτ, θα πρέπει μάλιστα να την είχε επισκεφθεί και στο σπίτι της, έξω από το Σαντιάγκο. «Δεν ήταν ούτε άγια, ούτε δαίμονας, ούτε τύραννος, ούτε μαινάδα, ήταν άνθρωπος με εδραιωμένες πεποιθήσεις και με πολλές αξιαγάπητες πλευρές», γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου.

«Μακριά από την πολιτική μου τιμή»

Κάτω από τα κείμενα των επιστολών του υπέγραφε με τις φράσεις «σε ασπάζομαι με πολλή αγάπη». Σήμερα επισημαίνει ότι δεν υπάρχει αντικειμενική θεώρηση των πραγμάτων. «Όλα είναι ιδεολογία, υπεράνω κομμάτων δεν είναι κανείς». Τον εκδότη και τη χήρα Χόνεκερ εκτός από την ίδια ιδεολογία τους ένωναν και οι ίδιες λέξεις, οι ίδιοι χαρακτηρισμοί, όπως π.χ. «η πολιτικά χειραγωγούμενη μαφία των ΜΜΕ» ή ο «εξαγνισμός του σοσιαλισμού στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας». Το 2010 η Μάργκοτ έγραφε από τη Χιλή στους φίλους της στη Γερμανία: «Απορρίπτω κατηγορηματικά τη συμμετοχή μου σε φιλμ με τον Γκορμπατσόφ και τον Χανς Μόντρο, που εν γνώσει τους ή όχι, συνδιαμόρφωσαν την αντεπανάσταση. Κάτι τέτοιο βρίσκεται μακριά από την πολιτική μου τιμή».

Το 2011 η Χόνεκερ έγραφε σε μέιλ: «Το τείχος και η εξέγερση της 17ης Ιουνίου του 1953 είναι η αχίλλειος πτέρνα και βασικό σημείο κριτικής κατά της Ανατολικής Γερμανίας. Κάθε νεκρός ήταν ήδη πολύς, κάθε νεκρός που σκοτώθηκε στο Τείχος είχε μητέρα και πατέρα που τον θρήνησαν». Αλλά αμέσως ακολουθούσε και η διασαφήνιση: «Κανείς δεν υποχρέωσε τους ανθρώπους να περάσουν τα σύνορα. Ήξεραν τι επρόκειτο να συμβεί, είχε επίγνωση του κινδύνου». Σε άλλο μέιλ πάλι γράφει: «Κανένα κράτος δεν επιτρέπεται να πυροβολεί εναντίον του λαού του, πόσο μάλλον ένα σοσιαλιστικό». Η Μάργκοτ Χόνεκερ γράφει και πολλά άλλα, όπως και για τον σύζυγό της θέλοντας να αφήσει τη δική της παρακαταθήκη στη δημόσια εικόνα του.

Dpa/Ειρήνη Αναστασοπούλου