Γενναιόδωρες οι τράπεζες στα κυβερνητικά κόμματα της Γερμανίας

Η χρηματοδότηση των κομμάτων συνιστά μια σημαντική πτυχή της λειτουργίας του κοινοβουλευτικού συστήματος. Δωρεές, χορηγίες και άλλου είδους παροχές από πρόσωπα και επιχειρήσεις προς τους πολιτικούς σχηματισμούς συνιστούν τον κανόνα ακόμη και σε χώρες, όπου ο κρατικός κορβανάς συντηρεί με τα χρήματα των φορολογουμένων τα κόμματα. Σε ποιο βαθμό η συναλλαγή αυτή επηρεάζει τις επιλογές των κομμάτων, είναι κάτι που δεν μπορεί να διευκρινιστεί πλήρως. Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι πολλές επιχειρήσεις, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και σύνδεσμοι ιδιαιτέρων συμφερόντων είναι πεπεισμένες πως οι δωρεές τους θα έχουν -αν μη τι άλλο- μεσοπρόθεσμα θετικές συνέπειες.

ΟΙ Χριστιανοδημοκράτες έλαβαν τη μερίδα του λέοντος

Το 2010, στη Γερμανία, τα κόμματα έλαβαν από μεγάλες επιχειρήσεις περίπου 2,6 εκατομμύρια ευρώ. Τα περισσότερα από αυτά έβαλε στο ταμείο της η κυβερνώσα Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU). Μαζί με το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας, CSU, οι Χριστιανοδημοκράτες έλαβαν περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ από επιχειρήσεις. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι τα δύο αυτά κόμματα κυβερνούν, εκτιμά ο Γκρέγκορ Χάκμαν από την μη κυβερνητική οργάνωση Abgeordnetenwatch.de. (Παρατηρητήριο των βουλευτών / σε ελεύθερη μετάφραση), που δραστηριοποιείται υπέρ της διαφάνειας στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων.

Η γενική τάση είναι να αντλούν περισσότερες δωρεές τα κυβερνητικά κόμματα σε σύγκριση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Και αυτό γιατί έχουν περισσότερες δυνατότητες διαμόρφωσης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, με δεδομένο ότι διαθέτουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι υπάρχει η τάση τα κόμματα του αστικού πολιτικού χώρου, Χριστιανοδημοκράτες και Φιλελεύθεροι, να χρηματοδοτούνται πιο γενναιόδωρα από την εκλογική τους πελατεία.

Ήθελαν να αποτρέψουν αυστηρότερους κανόνες στις χρηματοπιστωτικές αγορές

Αυτό που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση τη χρονιά της νομισματικής κρίσης, δηλαδή το 2010, είναι ότι επέδειξαν ιδιαίτερη γενναιοδωρία οι τράπεζες, οι ασφαλιστικοί όμιλοι και οι επενδυτικές εταιρείες. Ο Γκρέγκορ Χάκμαν υποψιάζεται ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επιχειρήσεις αυτές προσπάθησαν έτσι να αποτρέψουν την επιβολή αυστηρότερων κανονισμών στη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επενδυτική Allfinanz-Deutsche Vermögensberatung. Και όπως διευκρινίζει ο κ. Χάκμαν:

Η εταιρεία αυτή έμβασε το 2010 από 200 χιλιάδες ευρώ στους Χριστιανοδημοκράτες και στους Φιλελεύθερους, δηλαδή στα δύο κυβερνητικά κόμματα, τα οποία εκλήθησαν πέρυσι να αποφασίσουν για τη βελτίωση των όρων προστασίας των επενδυτών. Ένα ζήτημα που αφορά άμεσα την Allfinanz-Deutsche Vermögensberatung.

Όμως, και τα κόμματα της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης έλαβαν χρήματα από επιχειρήσεις. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) δέχθηκαν σε δωρεές 350 χιλιάδες ευρώ, το Κόμμα της Αριστεράς 175 χιλιάδες ευρώ και οι Πράσινοι 60 χιλιάδες ευρώ.

Να απαγορευθούν οι δωρεές και οι χορηγίες επιχειρήσεων προς τα κόμματα

Συνήθως οι μεγάλοι δωρητές αποφεύγουν την αντιπολίτευση, όχι όμως η BMW. Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία διέθεσε στα κόμματα του κυβερνητικού στρατοπέδου και σε αυτά της αντιπολίτευσης λιμουζίνες αξίας 478 χιλιάδων ευρώ. Την ίδια ώρα ο εκδότης Γκέρχαρντ Φράι διέθετε στην ακροδεξιά Γερμανική Λαϊκή Ένωση (DVU) ένα εκατομμύριο ευρώ προκειμένου να επιτύχει η συγχώνευση με το Εθνικό Κόμμα (NPD). Και αυτού του ύψους οι «προσωπικές δωρεές» είναι προβληματικές θα πει ο Γκρέγκορ Χάκμαν.

Τελικά ποια είναι τα όρια της δωρεάς σε κόμματα και πώς διασφαλίζεται η διαφάνειας; Από το 2002 υπάρχει σχετικός νόμος στη Γερμανία, ο οποίος υποχρεώνει τα κόμματα να δημοσιεύουν τα ονόματα των δωρητών όταν το ποσό της δωρεάς υπερβαίνει τα 50 χιλιάδες ευρώ. Οι ανώνυμες δωρεές απαγορεύονται. Το ίδιο ισχύει και για τα μετρητά σε μαύρες βαλίτσες. Ο νέος νόμος είναι μια αρχή, αλλά δεν επαρκεί θα υπογραμμίσει ο εκπρόσωπος της Abgeordnetenwatch, διευκρινίζοντας: «Σε άλλες χώρες υπάρχουν αυστηρότεροι κανόνες για τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Παράδειγμα χαρακτηριστικό αποτελεί το Βέλγιο όπου ισχύει το ανώτατο όριο των 2.000 ευρώ τον χρόνο για δωρεές φυσικών προσώπων».

Πέραν τούτου η μη κυβερνητική οργάνωση προτείνει να απαγορευθούν οι δωρεές και οι χορηγίες επιχειρήσεων και συνδέσμων προς τα κόμματα. Μόνο οι πολίτες θα πρέπει να έχουν δικαίωμα δωρεάς, καθώς είναι και εκείνοι που εκλέγουν τους εκπροσώπους τους στο κοινοβούλιο.

Richard Fuchs/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου