Β. Ρέντινγκ: Να γίνουμε πιο αισιόδοξοι

20 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την καθιέρωση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Η συνθήκη του Μάαστριχτ όρισε ότι κάθε πρόσωπο που έχει την υπηκοότητα ενός κράτους μέλους θεωρείται πολίτης της ΕΕ. Οι περισσότεροι ευρωπαίοι πολίτες ωστόσο το αγνοούν αυτό. Τους λόγους εξηγεί η επίτροπος Βίβιαν Ρέντινγκ:

«Αυτό οφείλεται στο ότι όλοι οι υπεύθυνοι –και δεν έχω κατά νου μόνον τους Ευρωπαίους, αλλά και τους πολιτικούς των χωρών μελών- δεν εξηγούν αρκετά την Ευρώπη. Σε αυτό αποδίδεται το γεγονός ότι το 69 % των Γερμανών αισθάνονται ότι έχουν ελλιπή ενημέρωση για τα δικαιώματά τους ως ευρωπαίοι πολίτες. Πολύ συχνά αισθάνονται αποκλεισμένοι από τη λήψη αποφάσεων. Αυτό αφορά τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Όταν συνέρχονται, για παράδειγμα, τα ευρωπαϊκά συμβούλια στις Βρυξέλλες, οι πολιτικοί της κάθε χώρας κάνουν λες και υπήρξε αγώνας μποξ. ‘Καταφέραμε να επιβληθούμε σε βάρος όλων των υπολοίπων’, ακούγεται συχνά. Και τότε οι άνθρωποι πιστεύουν ότι στις Βρυξέλλες γίνονται μόνον αγώνες μποξ όπου ο ένας πρέπει να κερδίσει σε βάρος του άλλου. Εντούτοις είναι ακριβώς το αντίθετο. Όταν κερδίζει ένας σε βάρος των υπολοίπων, τότε χάνουν όλοι. Κάνουμε πράγματα για να οικοδομήσουμε κάτι από κοινού. Και επειδή το μήνυμα αυτό αλλοιώνεται κάθε τόσο, οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν προς τα πού κινούνται τα πράγματα στις Βρυξέλλες για τους ίδιους και την ήπειρο».

Ενημέρωση για τα κεκτημένα

Με την έναρξη του 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά το Ευρωπαϊκό έτος των πολιτών, ένα έτος αφιερωμένο στους ευρωπαίους πολίτες και τα δικαιώματά τους. Ποιες οι προσδοκίες της πρωτοβουλίας αυτής που εγκαινιάζεται σήμερα και επίσημα στο Δουβλίνο; Όπως επισημαίνει η αρμόδια για τη Δικαιοσύνη επίτροπος, θα πρέπει να συνδυαστούν δυο πράγματα:

«Καταρχήν πρέπει φυσικά να εξηγήσουμε και να υπενθυμίζουμε κάθε τόσο τις επιτυχίες της Ευρώπης. Η Ευρώπη ένωσε μια ήπειρο που στο παρελθόν ήταν συχνά διασπασμένη λόγω των πολέμων. Αυτό θα πρέπει να το εξηγήσουμε, ειδικά στη νεότερη γενιά. Κατά δεύτερον, η Ευρώπη κατάφερε να ενώσει την ήπειρο έτσι ώστε ουσιαστικά να λειτουργεί σαν μια χώρα για μια ολόκληρη γενιά. Δείτε για παράδειγμα τους φοιτητές του Erasmus που σπουδάζουν σε γειτονικές χώρες. Δείτε ορισμένα στοιχεία της καθημερινότητας που ωστόσο δεν προσλαμβάνονται ως δημιούργημα της Ευρώπης. Η ελεύθερη μετακίνηση θεωρείται από το 50 % των Ευρωπαίων ως το πιο σημαντικό. Δεν γνωρίζουν όμως ότι πρόκειται για ένα επίτευγμα της ΕΕ. Θα πρέπει να εξηγήσουμε στους πολίτες ότι η Ευρώπη τους έδωσε αυτά τα βασικά δικαιώματα».

Είναι γεγονός όπως καταδεικνύουν σχετικές έρευνες, ότι η έννοια της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας παραμένει ένα όραμα. Οι περισσότεροι αισθάνονται πρώτα Έλληνες, Γάλλοι ή Γερμανοί, και μετά, ενδεχομένως, και Ευρωπαίοι. Μπορεί το όραμα να γίνει πραγματικότητα;

«Είναι χειρότερα από ότι το περιγράφετε. Αισθανόμαστε επίσης συνδεδεμένοι με μια πόλη, ένα χωριό ή μια περιοχή. (…) Το ένα όμως δεν αποκλείει το άλλο. Ως Ευρωπαίοι θα διατηρήσουμε τις ιδιαίτερες ρίζες μας, και έτσι πρέπει. Δεν θα πρέπει να αντικατασταθούν από μια ενιαία έννοια. Αυτό όμως είναι και το ωραίο στην Ευρώπη γιατί μπορούμε να μοιραστούμε αυτή τη διαφορετικότητα. Και για να το εξηγήσουμε αυτό, θέλουμε τώρα αυτό τον διάλογο με τους πολίτες».

Ευρώπη, κρίση και μίντια

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο οι Ευρωπαίοι συνδέουν την Ευρώπη με την κρίση και τα πακέτα δις από τις χώρες του βορρά προς το Νότο. Κατά πόσον έχει επηρεάσει αυτό τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται την Ευρώπη;

«Αυτό που συχνά με στενοχωρεί είναι ο τρόπος που ενημερωνόμαστε. Τι ήταν αυτό που άκουσαν περισσότερο οι πολίτες της Γερμανίας την περασμένη χρονιά; Ευρωπαϊκή κρίση, διάσωση δις, πακέτα διάσωσης. Για όνομα του Θεού! Έτσι θα σκέφτεται κανείς ότι μας έχει πάρει ο κατήφορος και δεν υπάρχει σωτηρία. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Να κάνω μια σύγκριση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ; Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης στο αμερικανικό δολάριο, μολονότι έχουν μεγαλύτερα προβλήματα με τον κοινό προϋπολογισμό από ότι οι Ευρωπαίοι, παρότι το έλλειμμα είναι μεγαλύτερο από εκείνο των χωρών της ευρωζώνης και παρά το γεγονός ότι ήδη το 2011 η Μινεσότα κήρυξε πτώχευση. Η Μινεσότα είναι ό,τι περίπου η Ελλάδα στην Ευρώπη. Παρόλα αυτά όμως οι ΗΠΑ δεν κατέρρευσαν. Θα πρέπει να σταματήσουμε αυτό το κύμα απαισιοδοξίας. Για το 2013 εύχομαι πραγματικά περισσότερη αισιοδοξία και πιο εμπεριστατωμένη ενημέρωση».

Πρόσφατα η Βίβιαν Ρέντινγκ είχε οραματιστεί τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» με εκλεγμένα όργανα αλλά και μια κυβέρνηση που θα λογοδοτεί στο κοινοβούλιο. Είναι οι πολίτες έτοιμοι γι΄ αυτό το βήμα;

«Εάν το εξηγήσεις στους ανθρώπους τότε ναι! Και χαίρομαι πολύ που είχα σε αυτό τη στήριξη της Γερμανίας. Στις αρχές του περασμένου έτους η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε καλέσει να μετατρέψουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση. Παρεμπιπτόντως, ο μισός πληθυσμός της Γερμανίας το βλέπει επίσης έτσι. Το 65 % έχουν ταχθεί υπέρ μιας πολιτικής ένωσης και αυτό πριν καν ξεκινήσει η σχετική συζήτηση με τους πολίτες. Πιστεύω ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι κάτι πρέπει να αλλάξει και πως πρέπει να προχωρήσουμε μαζί. Αισθάνονται ότι χρειαζόμαστε μια ισχυρή ήπειρο για να μπορέσουμε νε επιβιώσουμε σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Συχνά οι πολίτες έχουν περισσότερη λογική από τους πολιτικούς».


Bernd Riegert / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθυνος σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος