1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Βυζαντινών βίος και πολιτισμός στη Βόννη

9 Μαρτίου 2010

Εγκαινιάστηκε η έκθεση με τίτλο "Λάμψη και καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο" στο Μουσείο Τέχνης. 600 εκθέματα από 81 μουσεία ξετυλίγουν στα μάτια του επισκέπτη μια πολυκύμαντη ιστορία και μια ανεκτική κοινωνία από το παρελθόν

https://p.dw.com/p/MNDH
Μενταγιόν με τον Άγιο Θεόδωρο, 12ος αι., ΚίεβοΕικόνα: Museum of Historical Treasures of Ukraine, Kiev

Κοσμήματα και μωσαϊκά, έργα από ελεφαντόδοντο και εικόνες, ανάγλυφα και μεταξωτά υφάσματα, μαρτυρίες ενός μεγάλου μεσαιωνικού πολιτισμού της Ευρώπης, παραμελημένου και υποτιμημένου στη σκιά του κλασσικού ελληνισμού. Τα τεκμήρια αυτά συγκεντρώθηκαν μετά από 4 χρόνια δουλειάς στο Μουσείο Τέχνης της Βόννης με σκοπό να φέρουν τον Γερμανό επισκέπτη σε επαφή με ένα ξεχασμένο παρελθόν. Η Δύση, υποστηρίζει ο επιστημονικός επιμελητής της έκθεσης, καθηγητής Φάλκο Ντάιμ, έχει μια εντελώς λανθασμένη εικόνα για το Βυζάντιο και οι πολλοί δεν ξέρουν τίποτα γι αυτό. «Ακόμα και στις ιστορικές επιστήμες το Βυζάντιο παρουσιάζεται το πολύ-πολύ σαν μια ιδιοτροπία της Ανατολής και όχι σαν την καθοριστική αυτοκρατορία του ευρωπαϊκού μεσαίωνα. Τότε ήταν μέτρο πάντων και σημείο προσανατολισμού.»

Η αναβίωση, θα λέγαμε, του Βυζαντίου σε αυτή την έκθεση δεν γίνεται χρονολογικά. Έχουν επιλεγεί δέκα κέντρα του βυζαντινού πολιτισμού που αναδεικνύονται σε ξεχωριστούς χώρους με εκθέματα, γραφικές παραστάσεις και βίντεο.

Από την εξωστρέφεια στην εσωστρέφεια

Ausstellung Byzanz KAH
"Η φιλοξενία του Αβραάμ", 14ος αι., Μουσείο ΜπενάκηΕικόνα: Benaki Museum, Athen

Οι δυο άξονες που διατρέχουν την έκθεση είναι από τη μια η τέχνη και από την άλλη η αρχαιολογία. Μια κωνσταντινουπολίτικη διπλή χτένα από ελεφαντόδοντο με παράσταση αλόγων που καλπάζουν για παράδειγμα αναδεικνύουν τη σημασία του ιπποδρόμου στην καθημερινή ζωή, ενώ δίπλα μια μακέτα του ιπποδρόμου της βασιλεύουσας μας δείχνει την αρχιτεκτονική των δημόσιων χώρων στο Βυζάντιο. Οι εικόνες που εκτίθενται ενδεικτικές: από την εξωστρεφή Οσία Πελαγία του 7ου αιώνα με τη γρυπή μύτη και τα αμυγδαλωτά μάτια από τη Μονή του Σινά μέχρι τις εξαιρετικές εικόνες του 15ου αιώνα που έστειλε στην έκθεση το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας με τους εσωστρεφείς αγίους, με τα λεπτά και ωχρά χαρακτηριστικά, εικόνες από τον ρόγχο της παραπαίουσας αυτοκρατορίας. Ο βυζαντινός πολιτισμός, λέει ο καθηγητής Ντάιμ, είναι από τις πιο γοητευτικές ευρωπαϊκές παραδόσεις. «Σφύζει από νεωτερισμούς αλλά διαθέτει και τη συνέχεια. Το βυζαντινό νόμισμα για παράδειγμα, ο solidus, από 4,5 γραμμάρια χρυσού έμεινε αναλλοίωτος μέχρι τον 15ο αιώνα. Επιρρίπτουν καμιά φορά στους Βυζαντινούς δειλία κι ας μάχονταν σαν λιοντάρια. Επί 880 χρόνια η ΚΠολη παρέμεινε απόρθητη παρά τις επανειλημμένες πολιορκίες. Πρέπει να ανακαλύψουμε το Βυζάντιο από την αρχή.»

Ο μεγάλος έρωτας του γάτου Άλοϊς

Ausstellung Byzanz KAH
Ανάγλυφο με στρατιωτικούς αγίους, 10-11 αι., Μουσείο ΜπενάκηΕικόνα: 2009 Benaki Museum, Athen

Δεν είναι μόνο η επιθυμία των ειδικών επιστημόνων που θέλουν να γίνει γνωστός ο κλάδος των σπουδών τους. Είναι και κάτι περισσότερο. Οι βυζαντινολόγοι διαισθάνονται ότι το πολυεθνικό Βυζάντιο μπορεί να λειτουργήσει και σαν πρότυπο της δυτικής κοινωνίας που αναζητά σήμερα τρόπους ειρηνικής συμβίωσης ανθρώπων με διαφορετικές πολιτιστικές παραδόσεις. Γι αυτό και με αφορμή την έκθεση κυκλοφόρησαν ένα παραμυθάκι για παιδιά, τερπνή εισαγωγή στο βίο και τον πολιτισμό των Βυζαντινών, με τίτλο «Η Μπέρτα στο Βυζάντιο». Το ιστορικό υπόβαθρο είναι ο πραγματικός γάμος της Βαυαρής πριγκίπισσας Μπέρτα του Ζούλτσμπαχ με τον Μανουήλ Ι Κομνηνό. Που στο παραμύθι παίρνει μαζί της και τον γάτο της. «Ο ερωτευμένος γάτος Άλοϊς», μας είπε η καλλιτεχνική επιμελήτρια της έκθεσης Καταρίνα Κρουμπάζικ, «είναι βέβαια ο πρωταγωνιστής του παραμυθιού. Υποφέρει από νοσταλγία, αλλά τελικά βρίσκει γιατρειά σε μια όμορφη ψιψίνα που του δείχνει την Πόλη. Κι έτσι τα παιδιά ανακαλύπτουν μαζί του τα κτίρια της Κωνσταντινούπολης, τους ανθρώπους που ζουν εκεί, και στα μάτια τους το Βυζάντιο εμφανίζεται όπως ήταν πραγματικά, μια πολυπολιτισμική, πολυθρησκευτική και ιδιαίτερα ανεκτική κοινωνία.»

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου