Βάλζερ:"Ο, τι χωρίστηκε επί 40 χρόνια χρειάζεται άλλα 40 για να γίνει πάλι ένα"
9 Νοεμβρίου 2009
Ήταν το 1988 όταν ο Μάρτιν Βάλζερ είχε προκαλέσει έκπληξη με την περίφημη ομιλία του «για τη Γερμανία», με την οποία ζητούσε τη γερμανική ενοποίηση.
Η γερμανική ενότητα έχει αποκατασταθεί στο μεταξύ εδώ και 20 χρόνια, τον ρωτάμε πώς θυμάται εκείνη την 9η Νοεμβρίου 1989. «Οι στιγμές εκείνες αποκρυσταλλώθηκαν μέσα μου σαν ευτυχία. Αυτό το συναίσθημα ότι ανήκει κανείς σε ένα ευρύτερο σύνολο και είτε το θέλει είτε όχι συμπαρασύρεται από τις εξελίξεις αυτού του συνόλου σαν ένα μικρό μόριό του. Ήταν και η μόνη ευτυχία που έζησα ως Γερμανός.» Τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η γερμανική διαίρεση θεωρούνταν αναπόφευκτη συνέπεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, πολλοί είχαν συμβιβασθεί με την ύπαρξη δύο γερμανικών κρατών. Όχι όμως και ο Μάρτιν Βάλζερ: «Ποτέ δεν μπόρεσα να το καταλάβω. Κι εγώ ο ίδιος βέβαια χρειάστηκαν 30 χρόνια μέχρι το 1976, οπότε για πρώτη φορά δήλωσα δημόσια ότι δεν αποδέχομαι τη διαίρεση, ότι δεν μπορώ να την χωνέψω, ότι η Θουριγγία και η Σαξωνία δεν μπορεί να είναι για μένα εξωτερικό. Και με εξύβρισαν τότε με πολλούς τρόπους.»
Προϊόν του Ψυχρού Πολέμου
Ασύλληπτο για τον Βάλζερ να πρέπει να μπει σε ένα άλλο , δεύτερο γερμανικό κράτος για να επισκεφθεί ας πούμε τον τάφο του Νίτσε. Ο συγγραφέας είχε κατηγορηθεί ότι προσεγγίζει τη γερμανική ιστορία συναισθηματικά, χωρίς να αντιλαμβάνεται τις ιστορικές αναγκαιότητες που είχαν επιβάλει τον χωρισμό. Το 1998 είχε προκαλέσεις θύελλα διαμαρτυριών η ομιλία του κατά την παραλαβή του Βραβείου Ειρήνης των Γερμανών Εκδοτών, οπότε και είχε καταγγείλει όλους αυτούς που «αξιοποιούν» την τραγωδία του ολοκαυτώματος των Εβραίων για να μειώνουν ηθικά τους Γερμανούς στο διηνεκές.
«Η διαίρεση σαν τιμωρία για τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν κι αυτή μια παράλογη αντίληψη. Υποστήριξα πάντα ότι η διαίρεση ήταν συνέπεια του Ψυχρού Πολέμου. Το εξωτερικό είχε συμφέρον απ’ αυτή τη διαίρεση για πολλούς λόγους και μάλιστα ευνόητους, αφού δεν είχαν δει καλό από τους Γερμανούς. Αυτά όμως εμείς εδώ δεν είχαμε το δικαίωμα να τα πούμε ξεκάθαρα. Εν πάση περιπτώσει. Τώρα, όλα αυτά πέρασαν.»
Και πάλι μέσα στο ενιαίο σύνολο
Κλείνοντας μια ακόμα ερώτηση. 20 χρόνια μετά πολλοί υποστηρίζουν ότι το Τείχος εξαφανίστηκε, αλλά στη θέση του υπάρχουν τα αόρατα τείχη που χωρίζουν ακόμα οικονομικά, κοινωνικά, ιδιοσυγκρασιακά τους Γερμανούς της Δύσης και της Ανατολής. Η άποψη του συγγραφέα: «Αυτή ήταν η θλιβερή ευκαιρία που είχε η γερμανική διαίρεση: υπήρχαν άνθρωποι που δεν είχαν ζήσει προηγουμένως τη Γερμανία σαν όλο και στη συνέχεια ήταν επιρρεπείς στις παράλογες επιχειρηματολογίες που ανάφερα. Πιστεύω πως ό τι χωρίστηκε επί 40 χρόνια χρειάζεται άλλα 40 για να γίνει πάλι ένα. Όποια μέτρα και αν πάρει κανείς, όσο και να προσπαθεί να οργανώσει τα πράγματα, η συμβίωση για να γίνει πράξη χρειάζεται τους νέους ανθρώπους που θα έχουν γεννηθεί πάλι μέσα σ’ αυτό το ενιαίο σύνολο.»
Σπύρος Μοσκόβου
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου