Α. Μέρκελ: Ιστορικό επίτευγμα η Επανένωση

Οι φετινοί κεντρικοί εορτασμοί για την 24η επέτειο της Γερμανικής Επανένωσης αλλά και την 25η από την ειρηνική επανάσταση που οδήγησε στην Πτώση του Τείχους πραγματοποιούνται στο Ανόβερο με τη συμμετοχή της γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ -η οποία εκφώνησε και την κεντρική ομιλία- και του ομοσπονδιακού προέδρου Γιοάχιμ Γκάουκ. Ανάμεσα στους 1.500 περίπου προσκεκλημένους βρίσκονται ο πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου Νόρμπερτ Λάμερτ, ο πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου Αντρέας Φοσκούλε, ο πρώην υπ. Εξωτερικών Χανς-Ντρίτριχ Γκένσερ, ο τελευταίος πρωθυπουργός της Ανατολικής Γερμανίας Λόταρ ντε Μεζιέρ αλλά και ο πρώην ομοσπονδιακός πρόεδρος Κρίστιαν Βουλφ.

Στην ομιλία της η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ στάθηκε ιδιαίτερα στο ρόλο των διαδηλωτών στην πρώην Ανατολική Γερμανία. «Χωρίς το θάρρος αυτών των ανθρώπων, εάν δεν ασκούσαν αυτή την πίεση για μεταρρυθμίσεις, δεν θα έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου», είπε η καγκελάριος, χαρακτηρίζοντας την Επανένωση, ιστορικό επίτευγμα.

Η Α. Μέρκελ έκανε μια αναδρομή στα γεγονότα που οδήγησαν στην Επανένωση ενώ αναφέρθηκε και στα προβλήματα και τις προκλήσεις του σήμερα. «Σήμερα διαπιστώνουμε πόσο πολλά έγιναν από το 1990. Πόλεις που ήταν γκρίζες και κατεστραμμένες, απέκτησαν χρώμα και το δικό τους, νέο αίσθημα ζωής».

Την αυλαία των διήμερων εορτασμών, όπου αναμένονται περίπου 500.000 άνθρωποι από όλη τη Γερμανία, άνοιξε χθες Πέμπτη ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας Στέφαν Βάιλ. Οι φετινές εκδηλώσεις θα κοστίσουν περί τα 4,4 εκατομμύρια ευρώ.

Το Μνημείο της Επανένωσης καθυστερεί

Την ανάγκη να δημιουργηθεί άμεσα ένα Μνημείο για την Επανένωση τονίζει σε συνέντευξή του προς την εφημερίδα Welt am Sonntag ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας Τόμας ντε Μεζιέρ, εκτιμώντας ότι είναι δύσκολο σήμερα να διακρίνει κανείς που βρισκόταν το Τείχος. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρώην υπ. Εξωτερικών Χανς-Ντρίτριχ Γκένσερ, ο οποίος μιλώντας προς την ίδια εφημερίδα είπε: «Σύντομα θα πρέπει να υπάρξει το μνημείο για την ειρηνική επανάσταση». Ας σημειωθεί ότι το γερμανικό κοινοβούλιο ενέκρινε την ανέγερση του μνημείου ήδη το 2007. Στόχος είναι η δημιουργία ενός «εθνικού συμβόλου» προς τιμήν της ειρηνικής επανάστασης στην πρώην Ανατολική Γερμανία το 1989 αλλά και της Γερμανικής Επανένωσης το 1990.

Σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς, το μνημείο επρόκειτο να οικοδομηθεί μέχρι την 25η επέτειο της Επανένωσης. Όπως αναφέρει η υπ. Πολιτισμού Μόνικα Γκρούτερς όμως, η ανέγερση του μνημείου στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας αναμένεται να καθυστερήσει καθώς πρόκειται για μια «πολύπλοκη κατασκευαστική πρόκληση η οποία απαιτεί εκτενή σχεδιασμό και συντονισμό».

Τι έχει αλλάξει 24 χρόνια μετά;

Παρά τα λάθη, τις παραλείψεις αλλά και τα τεράστια κόστη η Γερμανική Επανένωση είναι μια πολιτική και οικονομική επιτυχία, εκτιμά το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW. Εντούτοις, όπως σημείωσε χθες Πέμπτη ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Μαρσέλ Φράτσερ, σε πολλούς τομείς, όπως τις οικονομικές επιδόσεις, την παραγωγικότητα, τα εισοδήματα και ιδιαίτερα τις περιουσίες, η ανατολική Γερμανία εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά της δυτικής.

Ο ίδιος χαρακτήρισε, ωστόσο, την προσέγγιση των επιπέδων της οικονομίας και των συνθηκών διαβίωσης στις δυο πλευρές, ‘μεγάλη οικονομική επίδοση': «Το γεγονός ότι μετά από 40 χρόνια κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού επετεύχθη ο επαναπροσδιορισμός και η αναβιομηχάνιση της οικονομίας της ανατολικής Γερμανίας, είναι εν μέρει εντυπωσιακή». Σύμφωνα με τον Μαρσέλ Φράτσερ, όμως, η απόλυτη εξίσωση του επιπέδου της οικονομίας και των συνθηκών διαβίωσης σε όλες της περιοχές μιας χώρας δεν είναι ρεαλιστική και δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ. «Υπάρχουν διαφορές μεταξύ βόρειας και νότιας Γερμανίας, μεταξύ ανατολικής και δυτικής και το ίδιο ισχύει και σε άλλες χώρες, όπως την Ιταλία, την Ισπανία ή τη Γαλλία».

Τεράστιες διαφορές εξακολουθούν να υπάρχουν στα περιουσιακά στοιχεία. Με κατά μέσο όρο 67.400 ευρώ, η περιουσία ενός νοικοκυριού στην ανατολική Γερμανία αντιστοιχεί μόλις στο 44 % μιας μέσης περιουσίας στα δυτικά της χώρας (153.200 ευρώ). Σημαντικές οι διαφορές και στους μισθούς: ο μέσος μισθός των Ανατολικογερμανών αντιστοιχεί μόλις στο 83 % του μισθού των Δυτικογερμανών.

Αντίληψη περί δημοκρατίας

25 χρόνια μετά την Πτώση του Τείχους, το 50 % περίπου των Ανατολικογερμανών αισθάνεται «κερδισμένο» από την Επανένωση, όπως δείχνει δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για 15 εφημερίδες της ανατολικής Γερμανίας. Το σημαντικότερο όφελος, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, είναι η ελευθερία μετακίνησης και η ελευθερία της έκφρασης. Εντούτοις το 23 % αισθάνεται «χαμένο» από την Επανένωση.

Αξιοσημείωτες μεταξύ Ανατολικογερμανών και Δυτικογερμανών είναι οι διαφορές που καταγράφονται όσον αφορά την αξιολόγηση του πολιτικού συστήματος. Την ώρα που το 74 % των Δυτικογερμανών θεωρεί τη δημοκρατία το καλύτερο πολίτευμα, το αντίστοιχο ποσοστό στην ανατολική Γερμανία κυμαίνεται μόλις στο 40 %. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά αυτά έχουν αλλάξει ελάχιστα από το 1990.

Ενδιαφέροντα ευρήματα παρουσιάζει και η δημοσκόπηση που δημοσιεύει σήμερα η εφημερίδα Bild. Σύμφωνα με αυτή, το 56 % των Γερμανών πιστεύει ότι δεν ισχύει η πρόταση «Είμαστε ένας λαός» (Wir sind ein Volk, σσ. πρόκειται για το σύνθημα που ακουγόταν στην ειρηνική επανάσταση του 1989 στην ανατολική Γερμανία). Επίσης, το 76 % των ερωτηθέντων εκτιμά ότι Ανατολικογερμανοί και Δυτικογερμανοί εξακολουθούν να διαφέρουν στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Κώστας Συμεωνίδης (dpa, epd, afpd)