Από τη "Σταυροφορία των Παίδων" στην ανταρσία των παιδιών

Μια σύντομη ματιά και μόνο στις τελευταίες δεκαετίες. Αρχής γενομένης από το σήμερα. Το όνομα των ταραχών στην Αθήνα είναι αυτό του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Τα έκτροπα του 2005 στα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού, της Μασσαλίας και του Στρασβούργου ξεκίνησαν με τον θάνατο δυο παιδιών στη γαλλική πρωτεύουσα. Το 2001 στη Γένοβα οι νεανικές διαμαρτυρίες για τη σύνοδο κορυφής των 8 ισχυρότερων χωρών του κόσμου εξετράπησαν σε ταραχές μετά τη δολοφονία του Κάρλο Τζουλιάνι από την αστυνομία. Ο βάναυσος ξυλοδαρμός του μαύρου οικοδόμου Ρόντνει Κινγκ οδήγησε στις ταραχές του Λος Άντζελες το 1992. Και όταν το 1981 λεωφορείο του δήμου σκότωσε στο Βερολίνο τον νεαρό Κλάους Γύργκεν Ράταϊ, ξέσπασαν οι περίφημες οδομαχίες του Κρόιτσμπεργκ.

Η ανταρσία της νέας γενιάς

Βεβαίως το κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο και τα κίνητρα υπήρξαν διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο, βαθύτερα, σε όλες τις περιπτώσεις έπαιζε και παίζει σημαντικό ρόλο μια ψυχολογική παράμετρος: η ανταρσία της νέας γενιάς κατά της αυθεντίας των γονιών και ευρύτερα της κοινωνίας των μεγάλων. Μας το υπενθυμίζει περίτρανα αυτό το γράμμα που μοιράστηκε στην κηδεία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, γραμμένο από 15χρονους. Διαβάζουμε ανάμεσα σε άλλα: «Θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο! Βοηθήστε μας. Δεν είμαστε τρομοκράτες. Είμαστε τα παιδιά σας! Κάνουμε όνειρα – μη σκοτώνετε τα όνειρά μας! Κάποτε ήσασταν νέοι κι εσείς. Τώρα κυνηγάτε το χρήμα, παχύνατε, καραφλιάσατε, ξεχάσατε! Ζείτε ψεύτικες ζωές, δε φαντάζεστε, δεν ερωτεύεστε, δεν δημιουργείτε! Μόνο πουλάτε κι αγοράζετε.»

Η αυτοψία του κόσμου και η απόρριψη

Αυτά στο μανιφέστο των παιδιών. Περιέχει τα πάντα: την αυτοψία του κόσμου των μεγάλων, την απόρριψη, την καταγγελία, την ανταρσία. Καμιά μακροσκελής ανάλυση δεν μπορεί να είναι τόσο περιεκτική, όσο αυτό το ολιγόλογο και ταυτόχρονα εύγλωττο κείμενο, τεκμήριο ενός δύσκολου, επώδυνου απογαλακτισμού, γεμάτο πικρία, απελπισία, αλλά και ανομολόγητη ελπίδα, καθώς με τον τρόπο του ορθώνει μπροστά στον υποτιθέμενο φαύλο κόσμο των μεγάλων ένα αυθόρμητο όνειρο για το καλύτερο. Που μπορεί τελικά να μην έρθει. Και που αν έρθει, μπορεί μετά από χρόνια πολλά να κριθεί φαύλο από τα παιδιά των παιδιών. Αλλά έτσι προχώρησε η ιστορία. Με την ανατροπή πραγμάτων που ήταν ή που φαίνονταν ή που και ήταν και φαίνονταν φαύλα.

Τιμήματα της άνδρωσης

Δεν ήταν πάντα έτσι με τον ρόλο των παιδιών. Επί χιλιετίες αντιμετωπίζονταν σαν όντα ατελή. Για αιώνες ολόκληρους θεωρούνταν ανολοκλήρωτοι μεγάλοι. Και αυτοί οι μεγάλοι μπορούσαν να εκμεταλλεύονται ασύστολα την αθωότητά τους, όπως έγινε το 1212 με τη «Σταυροφορία των Παίδων», όταν ο πάπας έστειλε 50.000 παιδιά από τη Γαλλία και τη Γερμανία για να απελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους κι αυτά αποδεκατίστηκαν στον δρόμο από τις κακουχίες. Μετά τον διαφωτισμό, από τον 19ο αιώνα, η δυτική κοινωνία άρχισε να βλέπει τον κόσμο των παιδιών με τη δική του, ακέραιη υπόσταση, με τις δικές του αναγκαιότητες και τους δικούς του νόμους. Τα παιδιά με τις δικές τους εξεγέρσεις, τις σταυροφορίες και τα απονενοημένα διαβήματα, τιμήματα της άνδρωσης.