Από τα συντρίμμια του πολέμου στο σήμερα

8 Μαΐου 1945. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τελειώνει στην Ευρώπη αφήνοντας πίσω του 65 εκατομ. νεκρούς. Οι Γερμανοί βγαίνουν ηττημένοι, ωστόσο οι κατεστραμμένες πόλεις τους αναπνέουν και πάλι μετά από χρόνια βομβαρδισμών. Πάντως, η 8η Μαΐου ήταν για την πλειοψηφία των Γερμανών μια μέρα ήττας. Ειδικά για τους στρατιώτες που κρατούνταν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων. Ορισμένοι αφέθηκαν ελεύθεροι, άλλοι πέρασαν έως και 10 χρόνια σε σοβιετικά στρατόπεδα.

Για τις συμμαχικές δυνάμεις η 8η Μαΐου είναι η μέρα της άνευ όρων συνθηκολόγησης της Γερμανίας, η μέρα της νίκης. Για τα θύματα του Τρίτου Ράιχ, τους Εβραίους, τους ομοφυλόφιλους, τους Σίντι και τους Ρομά, τους κομμουνιστές, σοσιαλιστές, φιλελεύθερους, τους εμφανείς και σιωπηλούς αντιπάλους του Αδόλφου Χίτλερ, η 8η Μαΐου είναι η μέρα της απελευθέρωσης -από στρατόπεδα συγκέντρωσης, φυλακές και από μια ζωή στην παρανομία.

Αλλαγή παραδείγματος

Στις 8 Μαΐου 1985 o γερμανός πρόεδρος Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ, εκφράζει δημόσια αυτό που πολλοί ένιωθαν ή και γνώριζαν. Στις 8 Μαΐου ηττήθηκε η Γερμανία, ωστόσο, αντικειμενικά ιδωμένη, η μέρα αυτή ήταν μια μέρα απελευθέρωσης. Οι Γερμανοί, είτε ήθελαν είτε όχι, απαλλάχθηκαν από την εθνικοσοσιαλιστική δικτατορία, τον Αδόλφο Χίτλερ και το κόμμα του (NSDAP), τον τρόμο και τις εκτελέσεις των Εβραίων, απαλλάχθηκαν από το φόβο.

Η Γερμανία μπορεί να ηττήθηκε, αλλά ήδη λίγα χρόνια μετά τον εφιάλτη της χιτλερικής βαρβαρότητας είχε την ευκαιρία να ζήσει ελεύθερα και δημοκρατικά. Τουλάχιστον στο δυτικό της τμήμα. Στην ανατολική Γερμανία θεμελιώθηκε η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, η DDR, ένα σοσιαλιστικό αδελφό κράτος της Σοβιετικής Ένωσης, χωρίς δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες. Έως τον Οκτώβριο του 1990, όταν οι δύο Γερμανίες ενώθηκαν ξανά.

Ανανεωμένη αυτοπεποίθηση

Στις 8 Μαΐου 2015, 70 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, η επανενωμένη Γερμανία συγκαταλέγεται στα πιο ευυπόληπτα κράτη του κόσμου. Το δημοκρατικό της πολίτευμα και το προσανατολισμένο στην πρόνοια, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά επιτυχημένο από οικονομική άποψη κοινωνικό της μοντέλο είναι ελκυστικό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Την τελευταία δεκαετία η Γερμανία μαθαίνει επίσης να διαχειρίζεται το γεγονός ότι καλείται να παίξει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη και πολύ σημαντικό ρόλο παγκοσμίως. Σπανίως στο στρατιωτικό πεδίο αλλά κυρίως πολιτικά και οικονομικά. Η Γερμανία δεν υιοθετεί αλαζονική στάση, ωστόσο επιδεικνύει βαθμιαία περισσότερη αυτοπεποίθηση, κάτι για το οποίο γίνεται στόχος κριτικής, η οποία συχνά πληγώνει τους Γερμανούς που διαπνέονται από πνεύμα συμβιβασμού. Μιας κριτικής, πάντως, με την οποία θα πρέπει να μάθουν να ζουν.

Τέλος και νέο ξεκίνημα

Στις 8 Μαΐου η DW θυμάται τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το τέλος της φρίκης του θανάτου. Συνομιλεί με μάρτυρες της εποχής για το πως βίωσαν τον πόλεμο και το τέλος του. Συνομιλεί με συνεργούς, θύτες και θύματα.

Αλλά στρέφει το βλέμμα της -70 χρόνια μετά- και στη Γερμανία, παρατηρώντας την εξέλιξή της και τον τρόπο που διαχειρίζεται το βαθμιαίο ξεθώριασμα της μνήμης. Εξετάζει αν έχει εξομαλυνθεί με το πέρασμα του χρόνου η θεώρηση της Ιστορίας. Αν οι Γερμανοί θεωρούν την 8η Μαΐου μέρα απελευθέρωσης και γιατί. Αυτή η μέρα μνήμης γίνεται αφορμή για να κοιτάξουμε πίσω στη Γερμανία του τότε, αλλά πολύ περισσότερο να δούμε τη Γερμανία του σήμερα.

Alexander Kudascheff