Αναζητώντας αρχαία λιμάνια

Ένα σκάφος πλέει στα νερά του Ρήνου εκπέμποντας υπερηχητικά σήματα στο βυθό. Μία ομάδα αρχαιολόγων και γεωγράφων στην όχθη του ποταμού περιμένει με αγωνία τα ευρήματα. Στόχος τους είναι να εντοπίσουν απομεινάρια λιμενικών εγκαταστάσεων, που εκτιμάται ότι υπήρχαν πριν από 2000 χρόνια στη Βόννη και το κοντινό της Κενιγκσβίντερ.

«Μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει δυστυχώς αρκετές έρευνες», λέει η αρχαιολόγος Χάικε Κένεκε, μέλος της ομάδας επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Βόννης. Η άποψη ότι υπήρχαν ρωμαϊκά λιμάνια στη Βόννη και το Κενιγκσβίντερ είχε διατυπωθεί ήδη τη δεκαετία του 1970. Ένας αρχαιολόγος είχε ανακαλύψει τότε μία κυκλική κατασκευή στα νερά της περιοχής του Κενιγκσβίντερ, η οποία έμοιαζε με κρηπίδα λιμανιού. Λίγο αργότερα ένας ακόμη αρχαιολόγος με ειδίκευση στις αεροφωτογραφίες πέταξε πάνω από την περιοχή και ανακάλυψε στη Βόννη μία κυκλική κρηπίδα ακριβώς μπροστά από ένα αλλοτινό ρωμαϊκό στρατόπεδο, κοντά στη βόρεια γέφυρα της πόλης.

Φυσικές ή τεχνητές κατασκευές;

Οι επιστήμονες επιχειρούν τώρα να απαντήσουν στο ερώτημα αν τα ευρήματα προέρχονται όντως από ρωμαϊκά λιμάνια και αν αυτές οι κατασκευές είναι φυσικές ή προϊόν ανθρώπινης παρέμβασης. Από τις αρχές Μαΐου γίνονται μετρήσεις με τη βοήθεια ηχοβολιστικών βυθομέτρων. Όταν επικρατούν καλές καιρικές συνθήκες οι ερευνητές χρειάζονται περίπου μία μέρα για να μετρήσουν το κομμάτι του βυθού στο οποίο υποθέτουν ότι υπήρξε κάποιο αρχαίο λιμάνι. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για τον προσανατολισμό των ερευνών.

Το συγκεκριμένο ερευνητικό πρότζεκτ προβλέπεται να διαρκέσει μέχρι το 2015. Αποτελεί μέρος του προγράμματος «Λιμάνια από την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι το Μεσαίωνα», που χρηματοδοτείται με περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ από το Γερμανικό Κέντρο Ερευνών (DFG). Στις έρευνες συμμετέχουν εκτός από το Πανεπιστήμιο της Βόννης, το Εθνολογικό Μουσείο της Βόννης (LVR) και το Ρωμαϊκό – Γερμανικό Μουσείο της Κολωνίας.

Αρχαία εμπορική αρτηρία ο Ρήνος

«Ο Ρήνος χρησίμευε ως υδάτινη οδός ήδη από τη ρωμαϊκή περίοδο και ακόμη νωρίτερα» επισημαίνει ο γεωγράφος του Πανεπιστημίου της Βόννης Τόμας Ρόγκενκαμπ, που παρακολουθεί τις μετρήσεις από την όχθη του ποταμού. «Είναι σαφές ότι εισέπλεαν εδώ καράβια» εκτιμά η αρχαιολόγος Χάικε Κένεκε, εξηγώντας ότι στην έκταση όπου εκτιμούν οι επιστήμονες ότι βρισκόταν το αρχαίο λιμάνι της Βόννης, βρέθηκαν νομίσματα της περιόδου από τον 1ο έως τον 3ο αιώνα.

Το λιμάνι του Κενιγκσβίντερ είχε άλλη χρησιμότητα σύμφωνα με τη γερμανίδα αρχαιολόγο. Όπως εξηγεί, αυτό πρέπει να εκτεινόταν κάτω από το τοπικό όρος Drachenfels και εξυπηρετούσε την φόρτωση και μεταφορά πετρωμάτων που χρησιμοποιούνταν ως οικοδομικά υλικά.

Η Κένεκε εξηγεί ότι πρωταρχικός στόχος είναι να διαπιστωθεί αν στη Βόννη και το Κενιγκσβίντερ υπήρξαν όντως αρχαία λιμάνια. Αν αποδειχθεί αυτό «θα περάσουμε στις λεπτομέρειες: Πώς έμοιαζαν και πώς κτίζονταν αυτά τα λιμάνια».

Luisa Frey / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος