"Ένα καφεδάκι την ώρα της δουλειάς στην Αθήνα είναι ποιότητα ζωής"

Ο τίτλος ενός νέου βιβλίου για την Αθήνα που εκδόθηκε στη Γερμανία είναι εκ πρώτης όψεως αρκετά περίεργος: “Ο ποιητής με τα σανδάλια ποτέ δεν χορεύει στο μετρό. Αθηναϊκές Αλήθειες”. Συγγραφέας αυτού του κάπως διαφορετικού οδηγού είναι η Ellen Katja Jaeckel, διευθύντρια του Ενημερωτικού Κέντρου Αθηνών της DAAD, της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών. Ο ποιητής με τα σανδάλια δεν είναι άλλος από τον καλλιτέχνη Παντελή Μελισσινό που εργάζεται σαν σχεδιαστής σανδαλιών και σανδαλοποιός στο μαγαζί του στην οδό Αγίας Θέκλας, στου Ψυρρή, δίπλα στην πλατεία Μοναστηρακίου. Γιατί όμως η συγγραφέας αφιέρωσε ένα από τα 14 κεφάλαια του βιβλίου της για την Αθήνα στον Μελισσινό; Επειδή, λέει η Ellen Katja Jaeckel, ο Παντελής Μελισσινός είναι το πρότυπο του Έλληνα. «Έχει τη δουλειά του, και την κάνει μάλιστα πολύ καλά, αλλά έχει και το πάθος του...Και αυτό είναι ένα φαινόμενο που το είδα μόνο στην Ελλάδα... Ένας άνθρωπος να δουλεύει κάπου στην ιεραρχία ενός υπουργείου και το βράδυ να γίνεται χορευτής, τραγουδιστής... Δεν σκέφτεται την άλλη μέρα, αν θα σηκωθεί νωρίς και αν θα πρέπει να πάει νωρίς στο κρεβάτι, να έχει τον ύπνο του, να συγκεντρωθεί. Αυτό είναι πιστεύω κάτι πολύ γερμανικό.»

Η…υπόγεια ποιότητα της ζωής στην Αθήνα

Θα πρέπει να είσαι μάλλον ξένος για να ανακαλύψεις σε καθημερινά και οικεία φαινόμενα ιδιαιτερότητες. Πχ. τη διαφορά μεταξύ υπέργειας και υπόγειας Αθήνας, το μπάχαλο στους δρόμους της πρωτεύουσας από τη μια και την τάξη και την καθαριότητα στο μετρό από την άλλη.

«Μου κάνει τεράστια εντύπωση», λέει η συγγραφέας, «πως ο ίδιος άνθρωπος που μπαίνει στο λεωφορείο, που γίνεται θηρίο πολλές φορές, που φωνάζει, που δεν σκέφτεται τον διπλανό του..., που σπρώχνει, που δεν αφήνει τους άλλους να μπούνε. Ο ίδιος άνθρωπος όταν κατεβαίνει στο μετρό, το οποίο είναι πεντακάθαρο, δεν πετάει τίποτα στο πάτωμα, δεν τολμάει να φάει τίποτα και διστάζει όταν χτυπάει το κινητό του, να το σηκώσει – ο ίδιος άνθρωπος!» Η εξήγηση που δίνει η Ellen Katja Jaeckel για αυτό το φαινόμενο είναι ότι τελικά το περιβάλλον είναι αυτό που διαμορφώνει τον άνθρωπο. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει - αν πράγματι είναι έτσι:

«Πρέπει να φτιάξουμε μια υπέργεια ωραία Αθήνα για να αλλάξουμε όλοι.»

Μόνο Αλβανοί εργάτες;

Αλλαγές θα πρέπει να γίνουν και σε ότι αφορά την αντίληψη που επικρατεί στην Ελλάδα για την παιδεία. Καμία γενιά στην ιστορία της Ελλάδας δεν είχε μια τόσο καλή σχολική μόρφωση όπως η σημερινή, γράφει η κ. Jaeckel. Αλλά και ποτέ οι επαγγελματικές προοπτικές δεν ήταν τόσο άσχημες όπως σήμερα, καθώς υπάρχει μια υπερπαραγωγή πτυχιούχων πανεπιστημίου που δεν μπορούν να απορροφηθούν από την αγορά εργασίας. Για αυτήν την κατάσταση φταίνε και οι γονείς των νέων που θέλουν να δουν το παιδί τους γιατρό, δικηγόρο, αρχιτέκτονα. Στη γερμανική κοινωνία αντίθετα οι τεχνίτες χαίρουν κοινωνικής αναγνώρισης, για την Ellen Katja Jaeckel η κατάσταση στην Ελλάδα είναι απαράδεκτη. «Αυτό είναι κάτι που έζησα πολύ έντονα τα τελευταία χρόνια φτιάχνοντας ένα σπίτι στην Ελλάδα. Έλληνα τεχνίτη δεν έβρισκα. Έβρισκα Αλβανούς, Αιγύπτιους... αλλά έναν καλά εκπαιδευμένο Έλληνα δεν έβρισκα.» Ενδεικτικό στοιχείο της υποτίμησης των τεχνικών επαγγελμάτων είναι πχ. το γεγονός ότι όσοι έχουν αποκτήσει στη Γερμανία μετά από πολυετή εκπαίδευση και εξετάσεις δίπλωμα για κάποιο τεχνικό επάγγελμα, δεν μπορούν να το αναγνωρίσουν στην Ελλάδα.

Ένα καφεδάκι είναι ποιότητα ζωής

Διαβάζοντας το βιβλίο της Ellen Katja Jaeckel ο Γερμανός αναγνώστης μαθαίνει να ερμηνεύει καλύτερα τα φαινόμενα που βλέπει ως τουρίστας στην Αθήνα. Αλλά και για τους Έλληνες αναγνώστες το βιβλίο είναι ενδιαφέρον γιατί αρκετές φορές τους αιφνιδιάζει με τις εκτιμήσεις του που αν και προέρχονται από κάποιον που δεν είναι Έλληνας γνωρίζει τα πράγματα από πρώτο χέρι.

Η κ. Jaeckel ζει εδώ και χρόνια στην Ελλάδα, είναι παντρεμένη με Έλληνα, μιλά πολύ καλά ελληνικά, θεωρεί την Αθήνα “κόλαση” και όμως αγαπά τον κόσμο της και τη ζωή της, και μάλιστα πτυχές που κανείς σχεδόν δεν θα πίστευε ότι αποτελούν πλεονέκτημα. «Το να πιεις έναν καφέ την ώρα της δουλειάς σημαίνει ποιότητα ζωής, είναι ανθρώπινο, δεν είσαι οκτώ ώρες στο γραφείο χωρίς να βλέπεις κάτι άλλο. Αυτό που λέμε ανθρώπινο, αυτό υπάρχει ακόμη.”

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ.σύντ.: Σπύρος Μοσκόβου