Ένας «υπνάκος» στο πιλοτήριο

Το ότι τέτοια φαινόμενα δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά επιβεβαίωσε μιλώντας στην DW ο γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Προσωπικού Θαλάμων Διακυβέρνησης Αεροσκαφών (ECA) Φίλιπ φον Σοπεντάου.Η συντριπτική πλειοψηφία τέτοιων περιστατικών μένουν ωστόσο μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Ένα πρόσφατο παρόμοιο συμβάν που έγινε ωστόσο γνωστό ήταν αυτό της 5ης Μαΐου 2012, όταν οι πιλότοι μίας πτήσης της Air Berlin από την Πάλμα ντε Μαγιόρκα προς το Μόναχο εξέπεμψαν προς τον πύργο ελέγχου το σήμα κινδύνου «Pan-Pan», κάτι που γίνεται σε λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις (σε σοβαρό κίνδυνο χρησιμοποιείται το «Mayday»). Αιτία του σήματος ήταν ότι οι πιλότοι ένιωθαν πολύ κουρασμένοι για να επιχειρήσουν προσγείωση, ζητώντας να ενεργοποιήσουν για αυτόν το σκοπό το σύστημα αυτόματης προσγείωσης. Η Air Berlin, ακολουθώντας την τακτική των περισσότερων αερογραμμών δεν θέλησε να δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το περιστατικό, ενημέρωσε ωστόσο γραπτά την αρμόδια Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπλοΐας της Γερμανίας. Η δεύτερη σε μέγεθος γερμανική αεροπορική εταιρία διαβεβαίωσε στην αναφορά της ότι πληροί όλα τα κριτήρια που ορίζει ο νόμος για την υπηρεσία των πιλότων, κάτι που επιβεβαιώθηκε έπειτα από σχετική έρευνα του τηλεοπτικού δικτύου NDR.

Υπερκόπωση λόγω… κρίσης

Το επίσημο πλαίσιο των ωρών υπηρεσίας και ξεκούρασης των χειριστών αεροσκαφών καθορίζεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Εναέριας Ασφάλειας (AESA). Όπως λέει ο κ. φον Σοπεντάου, «υπάρχει τα τελευταία χρόνια ένας ευρωπαϊκός κώδικας που ορίζει, για παράδειγμα, ότι οι πιλότοι δεν επιτρέπεται να πετούν περισσότερες από 13 ώρες. Η διάρκεια πτήσης επιτρέπεται ωστόσο να αυξηθεί στις 14-15 ώρες». Αν και η AESA αναμένεται να ολοκληρώσει εντός του καλοκαιριού την αναθεώρηση του κώδικα, ο γ.γ. της ECA εκτιμά ότι οι αλλαγές αυτές δεν θα επιφέρουν βελτιώσεις στις συνθήκες εργασίας των πιλότων. Σημαντική αιτία γι’ αυτό είναι η οικονομική κρίση, που ωθεί τις αερογραμμές σε εντατικοποίηση της εργασίας του ήδη διαθέσιμου προσωπικού.

Κάθε χώρα και αεροπορική εταιρία διατηρεί ωστόσο το δικαίωμα να επιβάλει πιο αυστηρά κριτήρια και μηχανισμούς ελέγχου για να καταπολεμήσει το φαινόμενο των… νυσταγμένων πιλότων. «Θυμάμαι σε μία πτήση επιστροφής από την Κίνα στη Γερμανία είχαμε ξαπλώσει για 10 λεπτά και μάλιστα και οι δύο» είχε παραδεχτεί χωρίς δισταγμό ο έμπειρος κυβερνήτης Τόμας Μπουλντ σε μία συνέντευξη στο NDR τον φετινό Απρίλιο.

«Πολιτική ύπνου»

Για να κρατήσει τέτοια φαινόμενα έξω από την «πόρτα» της η Lufthansa εγκαινίασε μία απλή μέθοδο. Αυτή ακούει στο όνομα «Napping Policy», ελληνιστί πολιτική του… υπνάκου για να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα να δει τους πιλότους της να κοιμούνται πάνω στο πηδάλιο εν ώρα πτήσης. Σύμφωνα με αυτή την απλή αρχή, όταν ο κυβερνήτης νιώθει κουρασμένος, ενημερώνει το συγκυβερνήτη του και κατόπιν συνεννόησης μπορεί να γύρει στο κάθισμά του και να κλείσει τα μάτια του για 10-20 λεπτά. Διάστημα κατά το οποίο ο συγκυβερνήτης αναλαμβάνει την πλήρη εποπτεία.

Ο κίνδυνος να κοιμηθεί ξαφνικά ένας πιλότος στο πιλοτήριο δεν είναι ωστόσο το μοναδικό πρόβλημα, κατά τον κ. φον Σοπεντάου. Όπως λέει, η υπερκόπωση ενός πιλότου του στερεί την ικανότητα να ενεργεί γρήγορα και με ακρίβεια σε περιπτώση έκτακτης ανάγκης.

Ο γ.γ. της ECA παραδέχεται ότι όλα αυτά τα ζητήματα καθώς και η διαχείρισή τους παραμένει εσωτερική υπόθεση των αεροπορικών εταιριών και των καθ’ ύλην αρμόδιων του κλάδου. Καμιά φορά μάλιστα παραμένει το «ένοχο μυστικό» των πιλότων που φοβούνται ότι μία τέτοια αποκάλυψη θα απειλούσε το επαγγελματικό τους μέλλον.

Marco Müller / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη