Έκθεση ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση

Παρουσιάστηκε χθες στο Βερολίνο η ετήσια έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για τους δείκτες απόδοσης των εκπαιδευτικών συστημάτων. Η έκθεση που φέρει τον τίτλο «Η Εκπαίδευση με μια ματιά» εμπεριέχει : μια συγκριτική συλλογή δεικτών για την απόδοση των εκπαιδευτικών συστημάτων στις 30 χώρες μέλη του ΟΟΣΑ με έμφαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τα πορίσματα της έρευνας προκάλεσαν έντονες συζητήσεις στη γερμανική εκπαιδευτική κοινότητα με δεδομένο το μικρό ποσοστό των γερμανών μαθητών που παίρνουν το εισιτήριο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ενδιαφέρουσες είναι και οι επισημάνσεις που αφορούν στην Ελλάδα.

Πρόκειται για ποσοτικούς δείκτες, από τους οποίους μπορούν να εξαχθούν κάποια χρήσιμα συμπεράσματα, δεν επαρκούν ωστόσο για μια τεκμηριωμένη αξιολόγηση. Έτσι ο συντονιστής εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ και επικεφαλής της έρευνας Αντρέας Σλάιχερ θεωρεί ιδιαίτερα αρνητικό το γεγονός ότι η Γερμανία εξακολουθεί να έχει σήμερα ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εισαγωγής μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο ένας στους πέντε μαθητές (20,6%) μιας σχολικής χρονιάς εισάγεται στα πανεπιστήμια ή στις ανώτερες σχολές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι κατά μέσο όρο 34,8%. Αυτό έχει ως συνέπεια η Γερμανία να χάνει έδαφος στον διεθνή στίβο της επιστήμης και της οικονομίας, εκτιμά ο κ. Σλάιχερ, προσθέτοντας: «Η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σήμερα οφείλεται στις παραλείψεις και τα σφάλματα των δεκαετιών του 70 και του 80. Στην περίοδο αυτή άλλες χώρες του ΟΟΣΑ άρχισαν να αναπτύσσουν δυναμικά την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έδωσαν συνολικά έμφαση στην εκπαίδευση προκειμένου να προσφέρουν στους πολίτες τους καλή μορφωτική βάση. Το αποτέλεσμα είναι πολύ ικανοποιητικό για τις χώρες αυτές. Το εισόδημα των εργαζομένων που έχουν πολύ καλή εκπαίδευση αυξάνεται, ενώ αντίθετα μειώνεται το εισόδημα και οι πιθανότητες απασχόλησης εκείνων που δεν τα κατάφεραν στο πεδίο της εκπαίδευσης».

Ο Αντρέας Σλάιχερ αποδίδει το χαμηλό ποσοστό πτυχιούχων που παρατηρείται στη Γερμανία στην σχολική εκπαίδευση και στην εμμονή των γερμανικών κυβερνήσεων να διατηρούν ένα αναχρονιστικό σύστημα διαχωρισμού των μαθητών σε διάφορους τύπους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανάλογα με τις επιδόσεις τους στην Τετάρτη τάξη του δημοτικού. Μολονότι οι επισημάνσεις του κ. Σλάιχερ αναφορικά με το χαμηλό ποσοστό εισαγωγής στα ΑΕΙ είναι σωστές, εντούτοις στην έρευνα δεν γίνεται λόγος για τα ποιοτικά στοιχεία της ανώτατης εκπαίδευσης.

«Η ποιότητα της παρεχόμενης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συνιστά ένα σημαντικό ζήτημα, στο οποίο δεν δώσαμε απάντηση. Επικεντρωθήκαμε σε ποσοτικά στοιχεία. Το ζήτημα της ποιότητας παίζει φυσικά καθοριστικό ρόλο, αλλιώς δεν θα είχαν επαγγελματική επιτυχία οι πτυχιούχοι γερμανικών πανεπιστημίων. Δεν θα έβρισκαν καλοπληρωμένες δουλειές σε όλον τον κόσμο. Δεν κάναμε λοιπόν ποιοτική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συστημάτων, αλλά εργαζόμαστε στην κατεύθυνση αυτή», υπογραμμίζει ο κ. Σλάιχερ.

Εμείς αντιτείναμε στο γερμανό συντονιστή εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ ότι το μεγάλο ποσοστό φοιτητών επί του πληθυσμού δεν αποτελεί κριτήριο επιτυχούς εκπαιδευτικής πολιτικής, επικαλούμενοι το παράδειγμα της Ελλάδας, με τα πολλά ΤΕΙ και τους αποφοίτους που δεν βρίσκουν δουλειά. Ο κ. Σλάιχερ απαντά ότι «η Ελλάδα επένδυσε πολλά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι επίσης σωστό ότι πολλοί δεν βρίσκουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Η Ελλάδα ωστόσο συνιστά ένα εντυπωσιακό παράδειγμα στροφής στην εκπαίδευση. Διπλασίασε από το 1995 μέχρι το 2003 τις δαπάνες της για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και αύξησε το ποσοστό των εισαχθέντων. Μπορεί να υπερέβαλε κάπως, αλλά το παράδειγμα της Ελλάδας αποδεικνύει ότι υπάρχουν δυνατότητες αλλαγών».

Ο συντονιστής εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ παραδέχεται ότι πολλές φορές οι αριθμοί ξεγελούν και διευκρινίζει: «Οι τάσεις στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ενθαρρυντικές. Θα πρέπει όμως να γίνουν περισσότερα στο πεδίο της ποιότητας. Φυσικά το αντίκρισμα του πτυχίου δεν είναι το ίδιο στην ελληνική αγορά εργασίας και στη Γερμανία. Στην ελληνική αγορά εργασίας ίσως να μην υπάρχει τόσο μεγάλη ζήτηση πτυχιούχων. Ίσως όμως και να οφείλεται στο γεγονός ότι η ποιότητα και ποσότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν συμβάδισαν. Εντούτοις θεωρώ την Ελλάδα ένα καλό παράδειγμα για το πώς μπορεί μια χώρα επενδύοντας σωστά να πετύχει πολλά σε μικρό χρονικό διάστημα, καταλήγει ο Αντρέας Σλάιχερ.

Συνέντευξη, ρεπορτάζ: Σταμάτης Ασημένιος