Ujedinjenje nije završeno bez Balkana

U posljednjem izvještaju Evropskog parlamenta o politici i strategiji proširenja ocjenjuje se da je u pitanju uspješna priča koja označava i slobodu kretanja, borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, poštovanje fundamentalnih i ljudskih prava, izgradnju demokratije, reforme društva i sistema. Koliko je važna transformativna moć proširenja za zemlje potencijalne članice, toliko je ono bitno za definisanje ciljeva, identiteta i politike same Evropske unije.

„Nema ni jednog tako jakog transformativnog instrumenta kao što je proširenje. Ono je apsolutno jedinstven instrument koji imamo i moramo ga koristiti pametno“, izjavio je komesar za proširenje EU, Štefan File, na zasjedanju u Strazburu.

Naglašavajući da kriterijumi proširenja ustanovljeni prije dvije decenije u Kopenhagenu i dalje ostaju relevantni, File dodaje da se politika proširenja stalno i iznova razmatra, uzimajući u obzir razvoj situacije i lekcije naučene iz prethodnih proširenja. Tako je revidiran i pristup pristupnim pregovorima, gdje se poglavlja koja se tiču vladavine prava i fundamentalnih prava sada provlače kroz čitav tok razgovora. Još jedna od lekcija iz prošlosti je i neophodnost rješavanja bilateralnih pitanja prije ulaska u članstvo Evropske unije.

„Zalažem se za to da sva bilateralna pitanja moraju da budi riješena prije potpisivanja pristupnog ugovora. Sam pristupni proces stvara jak impuls za rješavanje otvorenih pitanja“, kaže File, dodajući da se takva pitanja moraju rješavati svim sredstvima - pregovorima, arbitražnom, sudom u Hagu.

Kako odblokirati unutrašnja i bilateralna pitanja na Balkanu?

U trenutku ekonomske krize u Evropi, u Evropskom parlamentu upozoravaju na neophodnost sprečavanja slabljenja procesa proširenja, stvaranja umora ne od proširenja već od reformi, i ističu važnost transparentnog i fer procesa. Pojedini evropski poslanici hvale zalaganje komesara Štefana Filea na pokušajima da odblokira mnoga unutrašnjepolitička i bilateralna pitanja zemalja u procesu proširenja. U Strazburu se tako moglo čuti i pitanje kada će same zemlje aspiranti na članstvo ili politički činioci u tim zemljama vidjeti „veći cilj“ procesa proširenja. Sa druge strane ima i onih u Evropskom parlamentu koji od Evropske unije očekuju jaču politiku proširenje, artikulisanje problema i ukazivanje na pravi put.

„Ako želimo da proširenje krene naprijed, moramo da pokažemo sposobnost da doprinesemo rješavanju pitanja kao što su pitanje imena Makedonije, sjever Kosova ili budućnost Bosne i Hercegovine. Potrebna nam je veća predanost i jasna vizija da bi postigli cilj“, smatra predsjednik Odbora Evropskog parlamenta za saradnju sa Jugoistočnom Evropom Eduard Kukan.

Ujedinjenje čini EU jakom

Ocijenivši proširenje kao, ne samo tehnički, već „vrlo“ politički proces, poslanici Evropskog parlamenta ponavljaju da se svaka zemlja mora procjenjivati po sopstvenim dostignućima, ali i da u razgovorima o „kriterijumima i mapama puta“ ne bi trebalo zaboraviti i ideju mira, solidarnosti, ujedinjene Evrope, koja „ne može biti završena bez Zapadnog Balkana“. A upravo je kombinacija proširenja i dublje integracije ono je što Evropsku uniju čini jakom i velikom.

„Ekonomski blok od 30 i nešto zemalja u budućnosti, sa preko 500 miliona ljudi, biće značajna snaga na koju svijet mora da računa“, zaključio je Čarls Tanok (Charles Tannock) predstavnik evropskih konzervativaca i reformista.

Autorka: Marina Maksimović

Odgovorna urednica: Belma Fazlagić-Šestić