Ubrzavanje Bosne

Sjetimo se formule koju je prije gotovo tri decenije zapisao kanadski medijski guru, Marshall McLuhan : "The Medium is the Message" – medij je poruka. Razglednice kao austrougarski medij implantiran u Bosnu značila je sljedeće: austrougarskom okupacijom i aneksijom Bosna nije samo nepovratno uključena u geopolitičku orbitu Zapada, već i u okcidentalnu komunikacijsku igru. U toj igri tehnološki superiorniji osvajač u zatečenoj, tehnološki inferiornoj sredini masovno reprodukuje svoje vidjenje te sredine a ona ga postepeno usvaja kao dio svog identiteta.

Sudeći prema tadašnjim razglednicama, najtraženiji su bili orijentalni, idilični motivi. Neki od tih prizora sigurno bi mogli poslužiti kao argumenti za tezu nedavno preminulog palestinsko-američkog intelektualca Edwarda Saida da Orijent u zapadnoj, danas manje-više globalnoj svijesti, postoji kao iskonstruisana suprotnost Okcidenta. Drukčije rečeno, orijentalna Bosna, uokvirena jednim zapadnim medijem, prestaje biti ona sama i postaje razglednica orijentalne Bosne.

No, tada nije bila presudna klišeizirana poruka, već stvaranje komunikacijske mreže, kojom se poruka šalje.

Mada je broj korisnika nove komunikacijske blagodeti, razglednice, u odnosu na razvijeni dio Evrope na početku vjerovatno bio isto tako mali kao što je danas mali broj korisnika interneta, na tadašnje stanovnike okupirane provincije je morala fascinantno djelovati spoznaja da tu, nadomak njihove kuće, postoji šalter kojim su povezani sa ostatkom carevine - od Praga do Prijedora, od Trsta do Tuzle i obratno.

Danas te razglednice opslužuju našu čežnju za čednošću pogleda. Gledajući unazad, mi vidimo to što ni jedan lik, zureći k nama s davnašnjih razglednica nije u stanju razabrati – cijelo katastrofično dvadeseto stoljeće.

(više informacija: www.buybook.com.ba)