Turbo-folk osvaja Zagreb

Do nedavno je za mlade iz Hrvatske Srbija bila neprijatelj iz rata i sve što odatle dolazi je bilo nepoželjno. Turbo-folk, sinonim za Srbiju, smatran je politički nekorektnom muzikom. Ovaj muzički pravac je nastao osamdesetiih godina prošlog vijeka, obiluje stihovima o nesretnoj ljubavi i odrastanju, naslonja se na folk muziku, a prati ga snažan ritam i sintizajzeri. Na početku je ignorisan u urbanim krajevima, ali je popularnost stekao u ruralnim krajevima Srbije i Bosne i Hercegovine.

Ipak, vremena se mijenjaju. Turbo-folk, kojeg su muzički kritičari redom sahranjivali kao potpuno bezvrijednu muziku, pokorio je samo srce glavnog grada Hrvatske, gdje je nikao niz skoro poluilegalnih klubova gdje se može slušati. Muzički kritičar Jurarnjeg lista opisuje ovu muziku kao kombinaciju urlajućih i zavijajućih vokala, mutiranih balkanskih melodija, idiotskih tekstova, i samplovanih ritmova.

Čini se da one koji slušaju tu muziku takve kritike ne zanimaju. Anketa koju je sproveo ovaj isti list pokazuje da 43 odsto zagrebačkih omladinaca od 17 do 18 godina redovno slušaju turbo-folk, najčešće kod kuće.

Vlasnik kluba Sova, Ivica Sović, kaže: «Mladi su fascinirani tom muzikom. To je prava turbo-folk groznica. Kad bih im puštao neku drugu drugu muziku, ali bi negodovali i otišli bi kući. Oni žele da slušaju baš to.» Sović dodaje: Nemam objašnjenja za ovo. U ratnim godinama se niko nije ni usudjivao da pušta nešto što dolazi iz Srbije. rat je završen prije desetak godina, imali smo dugačak vakuum bez te muzike i ona je sada «in».

Suprotno očekivanjima, posjetioci kluba Sova su lijepo obučeni mladići i djevojke iz grada. Sociolog Dražen Lalić kaže: «U ovoj eri divljeg kapitalizma, frustracije oko novca, posla i neugodnih šefova, mnoštvo mladih u gradovima svjesno se suprotstavlja očekivanim kulturnim normama okrećući se turbo-folku.» Nešto je iznenadjujuće, dodaje Lalić, a to je da je turbo-folk popularniji medju nacionalistima, koji se inače suprotstavljaju svemu što je srpsko. Lalić kaže: «tvrdolinijaši su po svojoj kulturi slični srpskim nacionalistima, stoga i naginju više turbo-folku.»

Turbo-folk se shvata i kao asocijacija na sloj novih bogataša, medju njima je dobar dio onih koji su se obogatili u ratu. Jedan od takvih je bio i Željko Ražnatović Arkan, nekadašnji suprug turbo-folk zvijezde Cece. Arkan je vodio jedinice srpske milicije koje su učestvovale u ratovima baš u Hrvatskoj i BiH. Ubijen je poslije rata u Beogradu.

Jutarnji list o fenomenu ove muzike piše: «Turbo-folk je sinonim za muziku koja glorificira filozofiju života čiji je cilj brzo bogaćenje, filozofiju koju obilježavaju veliki pištolji, veliki automobili, kožni sakoi i falsifikati kreacija čuvenih modnih dizajnera.

Čini se da publiku u Sovi i drugim klubovima uopšte ne zanima porijeklo turbo-folka. Sedamnaestogodišnja Petra Koščević ističe upravo to: «Hej, vremena se mijenjaju, svi koje ja znam slušaju turbo-folk. Muzika dolazi iz Bosne ili Srbije, ali većinu mladih to uopšte ne zanima.»