Raste pritisak na banke i vladu Španije

Iako je Evropska komisija pohvalila Španiju za njene reforme i mjere štednje, u EU je sve više dvojbe, da li je Španija uopšte u stanju da vlastitim snagama smanji zaduženje. Zemlja ima velikih problema sa bankama koje su pred kolapsom zbog nemogućnosti vraćanja kredita odobrenih za gradnju nekretnina. Samo za spašavanje banke „Bankia“ potrebne su 23 milijarde eura. Još uvijek nije poznato odakle će biti nabavljena ta sredstva.

Opasnost za cijelu eurozonu

Problemi s kojima se suočava Španija bi mogli negativno uticati na cijelu eurozonu. Eksperti smatraju da bi izdvajanje sredstava za Španiju iz Evropskog fonda za spas eura dovelo do finansijskih opterećenja.

Direktor briselskog Centra za istraživanje evropske politike (CEPS), Daniel Gros, kaže da je Španiji otkucalo “pet do dvanaest”. On smatra da španski bankarski sistem uskoro neće biti u prilici da se sam finansira i da će španska vlada morati plaćati kamate koje, dugoročno gledano, sebi ne može priuštiti. Nakon toga zemlji prijeti bankrot. U tom slučaju ne bi trebala biti napravljena greška, a to je da se iz Fonda za spas eura finansira cjelokupna španska privreda.

“Evropa to sebi ne može priuštiti jer je Španija jednostavno prevelika”, upozorava Gros. Potrebno je pronaći način kako izvršiti rekapitulaciju španskih banaka, a da one budu na teretu države. “Španskim bankama nisu potrebni novi krediti nego kapital. Međutim, taj kapital ne može dati Španija kao država jer ga jednostavno nema”, kaže Gros.

Nacionalni ponos?

Finansiranje mora doći sa nekog evropskog mjesta. “Na prvom mjestu je to Evropski fond za finansijsku stabilnost (EFSF)”, preporučuje Gros. Taj Fond bi trebalo promijeniti jer je oformljen samo za podršku državama koje su zapale u dugove, a ne podršku banaka. “Tada bi Fond mogao izvršiti rekapitulaciju banaka i istovremeno preuzeti nad njima kontrolu”, kaže Gros. Ovo je prijedlog o kojem će se diskutovati i u Evropskoj komisiji.

“Osim toga, takva kontrola banaka skoro i da nije povezana sa nacionalnim ponosom Španaca koji ne žele da im se diktira iz EU”, smatra Gros.

U međuvremenu raste pritisak na vladu u Madridu. Španski deficit od devet odsto bruto domaćeg proizvoda pokazuje da mjerama štednje nema alternative. Međutim, demonstracije početkom marta su pokazale da dalje mjere štednje nisu naišle na plodno tlo među stanovništvom.

Osim toga, sindikati dodatno podgrijavaju situaciju i konzervativnoj vladi premijera Mariona Rayoya i njegovim ministrima predbacuju da pod izgovorom programa štednje ubrzavaju “prodaju socijalne države”. Španci, slično kao i Grci, sve više podižu novac sa svojih bankovnih računa.

Autori: Ralf Bosen / Mehmed Smajić

Odgovorni urednik: Azer Slanjankić