Povlačenje SAD iz Sirije? Loša ideja!
2. april 2018
Šta god rekli o američkom predsjedniku Trampu, on zna kako da zaokupi misli analitičara. Njegova najnovija spoljnopolitička ideja, da povuče američke trupe iz Sirije, došla je samo nekoliko dana nakon što je imenovao Džona Bolotna za savjetnika za nacionalnu bezbjednost i Majka Pompea za ministra spoljnih poslova. Obojica političara do sada nisu bili poznati kao apologete politike suzdržanosti, naprotiv! Obojica se zalažu za snažno zastupanje nacionalnih interesa, uključujući i vojnu silu. Koliko je onda kompatibilno njihovo imenovanje sa idejom da se iz Sirije povuku američki vojnici i vojni savjetnici?
No, nećete pogrešiti ako kažete da je Trampova ideja spontana, i da iza toga ne mora da uslijedi povlačenje. A ako bi se to dogodilo, to bi doduše blago rečeno, značilo priznanje da dosadašnja američka politika prema Siriji nije mnogo donijela, ali bi to prije svega bio korak u sveopštu geostratešku beznačajnost Amerike u tom regionu. To bi moglo skupo da košta Bliski istok i to drugačije nego što je to bilo 2003, kada su SAD, na konto očiglednih laži, umarširale u Irak, čime nisu unesrećile samo Irak.
Prethodne mogućnosti
Sigurno da Sjedinjene Države nikada nisu imale naročito opušten odnos prema režimu Asada, pa su i oca i sina htjeli da što prije vide svrgunte s vlasti. S jedne strane, razlog je to što su oba predsjednika Sirije bliska Iranu, najvećem američkom protivniku u regionu, a s druge strane tu je i njihov neprijateljski stav prema Izraelu, američkom najvažnijem savezniku na Bliskom istoku.
Sedam godina su SAD bezuspješno radile na svrgavanju diktatora Asada juniora. Da li je trebalo da nastupe žešće? Da li je trebalo da se potpuno drže po strani, što bi onda moralo da se desi u dogovoru sa drugim relevantnim akterima - Rusijom, Iranom, Turskom i Saudijskom Arabijom. Ne može se reći. Jer, previše je puteva kojim je pubuna mogla da krene - pod drugim okolnostima.
Pobjednik se zove - Iran
No, jedno se može reći: povlačenje Sjedinjenih Država u ovom trenutku bi odredilo ne samo budućnost Sirije, već i čitavog regiona u narednim decenijama. Mogla bi da se očekuje, po svemu sudeći diskretna dominacija Rusije - i vjerovatno mnogo manje diskretnija prevlast Irana u velikom dijelu Sirije, pa preko Libana do granica s Izraelom. 'Šiitski polumjesec' bi postao surova realnost.
Tvrdi unutrašnjepolitički kurs režima islamskih mula u Teheranu, kao i njegovo dosadašnje djelovanje u Siriji ukazuje koliko bi bezobzirno Iran htio da sprovede svoje interese u regionu. U pitanju su ekonomski, ali prije svih propagandistički interesi u insceniranom neprijateljstvu protiv Izraela, što je Iranu adut u vrijeme kada Izrael smrtnosnim nasiljem guši proteste u Pojasu Gaze.
Mračan scenario
Posljedica povlačenja SAD bi bio trijumf za Iran, koji bi region mogao da dovede na ivicu novog sukoba. To da SAD u sirijskom ratu, pored uspješne borbe protiv islamske države nisu mnogo postigle, priznanje koje može da se pročita između redova Trampove najave o povlačenju iz Sirije - to je tačno. Ali, sve govori u prilog tome da bi povlačenjam SAD ovaj region pao u još veći mrak.