Pisci na minskom polju

Faraj Sarkohi iz Irana već 10 godina živi u Njemačkoj i bio je prvi stipendista programa „Pisci u egzilu“ koje je prije deset godina pokrenulo njemačko Udruženje pisaca. U svojoj zemlji je proglašen za nepodobnog umjetnika zato što se zauzimao za slobodu štampe i borio se protiv cenzure. Osuđen je na smrt i devet godina je proveo u zatvoru:

„U zatvoru se praktikuje sljedeća vrsta mučenja: Kažu vam da ćete tog dana biti pogubljeni i zatim slijede pripreme za smaknuće. Neposredno prije izvršenja, saopšte vam da je u pitanju bila greška. Kažu vam da ćete ipak živjeti još dva-tri dana.“

Izgubio i jezik i publiku

Međunarodni protesti uspjeli su da izdejstvuju puštanje na slobodu Faraja Sarkohija koji je oslobođen 1990. godine. Program „Pisci u egzilu“ tom 62-godišnjaku pruža svaku vrstu pomoći, ali najbitnije probleme mora sam da riješi.

„Neophodno je upoznati novo društvo, u mojim godinama naučiti novi jezik i početi nov život. Najveći problem za jednog pisca u egzilu jeste taj što je izgubio svoj jezik i svoju publiku.“

Jednom godišnje organizuje se susret bivših i sadašnjih stipendista projekta „Pisci u egzilu“. Predsjednik njemačkog PEN centra Johano Štraser bio je inicijator osnivanja ovog projekta za pomoć piscima.

„Za vrijeme nacizma veliki broj umjetnika, pisaca i naučnika bio je primoran da ode u druge zemlje. Ovim projektom mi pokušavamo da se na neki način odužimo.“

Hod po minskom polju

Itai Musheve je trenutno stipendista tog projekta i već godinu dana živi u Kelnu. Taj 25-godišnjak otkrio je korupcionaški skandal u koji je bio umješan vlastodržac Robert Mugabe i od tada se nalazi na crnoj listi u Zimbabveu.

„Biti novinar u Zimbabveu je isto što i ići preko minskog polja. Vlada kontroliše medije.“

Stipendija „Pisci u egzilu“ traje godinu dana i za to vrijeme mnogi pisci podnesu zahtev za azil.

Autori: Ajguel Čizmečioglu / Željka Bašić-Savić

Odg. urednik: Svetozar Savić