Papa Franjo na periferiji Evrope
10. april 2016
Evropa slavi dogovor sa Turskom. Broj izbjeglica i migranata preko Balkanske rute je smanjen. Mnoge zemlje su usavršile svoje odvajanje od izbjeglica. One podižu ograde i šalju vojnike na granice.
Pri tome posjeta pape Franje djeluje kao provokacija. Dok Evropljani one, koji žele k njima, drže zatvorene iza ograda, dotle papa odlazi k njima. Papa Franjo nije političar. On je Franjo. Radikal kojem angažman Evrope, u kojoj dominiraju hrišćani, nije dovoljan. On se s tim nikada neće pomiriti. On zahtjeva više. Takav je bio i Sveti Franjo. Njegovo ime je spontano izabrao kardinal Mario Bergoglio u konklavi 2013. godine kada je stvar postala ozbiljna. Jedan od njegove braće ga je upozorio da na novoj dužnosti ne zaboravi siromašne.
To mu je zadatak. „Neprihvatljivo je da Sredozemlje postane veliko groblje“, rekao je papa Franjo 25. novembra 2014. godine u Evropskom parlamentu u Strazburu. „Na brodovima koji svakodnevno pristaju uz evropske obale su muškarci i žene kojima je potrebna pomoć. Nedostatak međusobne podrške unutar EU predstavlja opasnost od buđenja partikularističkog rješenja problema u kojem se neće osvrtati na čast useljenika. Nakon govora su skoro svi aplaudirali.
Papa Franjo ne upućuje samo kritike. On formuliše i jednu viziju: „Evropa će biti u stanju da se nosi sa problemima, koji su u vezi sa useljenicima, onda kada pokaže vlastiti kulturni identitet i kada odgovarajuće zakone provede u djelo, zakone koji su u stanju štititi prava evropskih građana i istovremeno garantovati prihvat migranata. Papa je u svom govoru pomenuo i pomoć na licu mjesta u zemljama iz kojih potiču izbjeglice kao i pomoć u rješavanju konflikta.
Putovanje na periferiju
Strazbur je, osim nekih italijanskih mjesta, drugo mjesto u Evropi koje posjećuje papa Franjo. Devet sedmica prije toga je bio u Albaniji, sirotištu na Balkanu. Njegovo prvo prvo putovanje izvan Rima je obavio 100 dana nakon izbora na tu dužnost . Po njegovoj želji je to bila Lampeduza, malo ostrvo koje je još prije nekoliko godina postalo sinonim za smrt više hiljada ljudi u Sredozemlju. Što je i danas.
Papu Franju treba shvatiti iz perspektive mnogih Lampeduza na svijetu. Njegova senzibilnost i potiče sa granica i periferija tamo gdje su marginalizovani. S tim ponekad zvuči socijal-utopijski, ponekad buntovan i blizak komunizmu. Međutim, on nije političar. Nije malo onih koji na sve vrte glavom.
Kada papi Franji bude uručivana međunarodna Karlova nagrada u Vatikan će otputovati stotine Nijemaca i Evropljana. Evropa koja postaje nesigurna i koja se ograđuje od drugih, Evropa koja koketira sa novim mračnim nacionalizmom, jednom od svojih najvećih nagrada odaje priznanje provokativnom čovjeku koji je najviše opominje. Ko ga tada bude slušao, njegove riječi iz Strazbura će morati uzeti ozbiljnije i dobro zapamtiti njegove geste kao što su posjete Lampeduzi i Lezbosu.