1. Idi na sadržaj
  2. Idi na glavnu navigaciju
  3. Idi na ostale ponude DW-a
Najnoviji video

Naučnici potvrdili postojanje "božije čestice"

4. juli 2012

Ona se u jednačinama fizičara provlači još od 1964. godine. Higgsova ili kako je još zovu "božija čestica", jedino je objašnjenje zašto materija ima masu. Naučnici tvrde da su dokazali njeno postojanje.

https://p.dw.com/p/15Qww
Foto: dapd

U potrazi za tzv. Higgsovim bozonom naučnici sa Centra za nuklearnu fiziku CERN otkrili su potpuno novu česticu. Podaci koji su prikupljeni tokom eksperimenata još uvijek se provjeravaju, ali sve ukazuje na to da nova čestica u potpunosti odgovara traženom bozonu koji se u nauci još naziva i "božija čestica". Do otkrića se došlo u najvećem akceleratoru na svijetu koji se nalazi na francusko-švajcarskoj granici. Riječ je o prstenastom tunelu koji je dug čak 27 kilometara i u kojem se izazivaju sudari protona koji se kreću brzinom koja skoro dostiže brzinu svjetlosti.

CERN je najveći akcelerator čestica na svijetu
CERN je najveći akcelerator čestica na svijetuFoto: CERN

Četiri desetljeća potrage

Potraga za Higgsovim bozonom traje već skoro 40 godina. Njegovo postojanje se dosada temeljilo samo na tezi i na teorijskim jednačinama kojima je fizika elementarnih čestica objašnjavala proces nastanka univerzuma nakon "Velikog praska". U svim tim jednačinama je bozon, nazvan po britanskom fizičaru Peteru Higgsu, bio odgovoran za postojanje mase.

Mala čestica koja određuje tok velikih kosmičkih procesa
Mala čestica koja određuje tok velikih kosmičkih procesaFoto: picture-alliance/dpa

U trag ovom bozonu se ušlo razbijanjem protona u akceleratoru CERN, potvrdio je za Spiegel Online Thomas Müller sa Instituta za tehnologiju pri univerzitetu u Karlsruheu: "Prilikom eksperimenta smo otkrili signal koji potiče od potpuno nove čestice. Prilično smo sigurno da se radi o Higgsovom bozonu. Ova čestica je u potpunosti kompatibilna sa Higgsovim bozonom s kojim smo računali u standardnom modelu elementarne fizike."

Vjerovatnoća da se ne radi o "božijoj čestici" iznosi svega 1:1.000.000 (jedan naprema milion), prenose izvori u centru CERN.

Čestitke iz Njemačke

Čestitku naučnicima već je uputila njemačka ministrica za nauku Annette Schavan: "Upornost i radoznalost naučnika je konačno nagrađena uspjehom. Čestitam na ovom senzacionalnom otkriću."

Peter Higgs: Desetljećima čekao na potvrdu svoje teorije
Peter Higgs: Desetljećima čekao na potvrdu svoje teorijeFoto: Reuters

Peter Higgs, koji danas ima 83 godine, predvidio je postojanje ove čestice još 1964. godine. Za naučnike je to dugo bila posljednja neotkrivena, ali fundamentalno važna čestica, koja je nedostajala kako bi se objasnio standardni model fizike o postojanju materije. Da ta čestica nije pronađena, u vodu bi pao teorijski model o masi i energiji kojim fizičari već desetljećima objašnjavaju procese u univerzumu.

Autor: Azer Slanjankić (afpd, rtrd, spiegel)

Odgovorni urednik: Svetozar Savić