'Naša država se zove Srbija'

Izgledalo je kao da je u protekli petak (05.08.) završen granični i trgovinski konflikt između Srbije i Kosova tokom kojeg je ubijena jedna osoba: predstavnici vlade u Beogradu i kosovskih Albanaca su tog dana, uz posredovanje KFOR-a, postigli dogovor. No, nakon toga je bilo jasno da se tri srpske opštine na sjeveru Kosova neće pridržavati onog što je dogovoreno.

Vožnja od Prištine preko Mitrovice prema Zvečanu traje oko tri sata. Mitrovica je najsjeverniji grad na Kosovu. Kroz nju protiče rijeka Ibar, a most preko nje spaja i istovremeno razdvaja pojedine dijelove grada. Već 12 godina taj most je simbol podjele tog dijela Kosova: u južnom dijelu većinom žive kosovski Albanci, dok je sjever uglavnom nastanjen Srbima. Automobili na sjeveru imaju srpske registarske tablice, ili voze bez njih. Stoga mi se činilo da je bolje da ostavim moj automobil sa kosovskim registarskim tablicama i vožnju prema Zvečanu nastavim taksijem.

Na ulazu u selo plakat sa natpisom: 'Kosovo je Srbija'

Zvečan je jedna od tri srpske opštine koja ne priznaje vladu u Prištini. Jedno od ukupno 35 sela koja pripadaju toj opštini je Rudare. Tu su mještani podigli najveće barikade. Oni već 14 dana protestiraju protiv toga da kosovski zakoni važe i u njihovoj opštini. Na ulazu u selo plakat sa natpisom: „Kosovo je Srbija“.

Taksista mi sa zabrinutošću i prijateljski kaže:

„Da Vam kažem pravo, ako ste Albanka, nemojte da idete tamo uopšte - da Vas ne prepoznaju – jer tu ima ljudi koji su nacionalisti. Plašim se za Vas i kažem Vam, kao da ste mi sestra ili kćerka: ako ste strankinja možete da idete, ali plašim se da Vam nešto ne bude. Ja ne idem na barikade nikad, ne interesuje me to iz mojih razloga.“

Na udaljenosti od 50 metara od barikada se nalaze šatori u kojima su se okupili muškarci, žene, djeca…Na barikadama se nalaze automobili, bageri, automobilske gume. Tu je i metalni krst visok sedam metara. Tamo susrećem Dobrivoja Miličevića, privatnog poduzetnika. On kaže:

„Ima ih mnogo…To je sve odavde: Zvečan, Mitrovica…Odlučni su da ne popuste. Postavili smo gore krst. To je simbol otpora.“

KFOR bi do sredine septembra trebalo da nadgleda granične prelaze

Protesti Srba su počeli 27. jula. Potom su eskalirali i u sukobima sa snagama sigurnosti teško je povrijeđen jedan kosovski policajac koji je kasnije podlegao povredama. On je pripadao specijalnim jedinicama koje su pokušale da preuzmu kontrolu na graničnim prelazima Brnjak i Jarinje. Gradonačelnik mjesta Rudare Časlav Sofronijević kaže:

„Nama je žao zbog pogibije tog jednog policajca, jer sigurno da je i taj čovjek imao i djecu i familiju svoju i sigurno da to nije dobro, ali zašto se takvim potezima Hashim Tači izlaže takvom riziku, ne razmišljajući zrelo u ovim trenucima da na ovaj prostor ne može da šalje specijalce, jer ova zajednica to neće prihvatiti. Mi imamo svoje institucije, imamo svoju državu… to je Srbija, jednostavno ne može nas se puškom, specijalcima, bilo kojom silom natjerati da se integrišemo u njegov sistem. To je isto kao kada dijete odvajaš i kažeš mu: nije ti dobra majka, dobra ti je maćeha…“

Iznad brda nad Zvečanom kruže helikopteri KFOR-a. Prema postignutom dogovoru, KFOR bi sam do sredine septembra trebalo da nadgleda granične prelaze, a barikade bi trebalo da se uklone. No, Srbi koji protestuju na barikadama ne žele da popuste. Oni odbijaju pozive svojih predstavnika u pregovorima da poštuju ono što je dogovoreno. Da li će barikade biti uklonjene, o tome u utorak (09.08.) odluku žele da donesu gradonačelnici tri opštine.

Autori: Ajete Beqiraj / Senad Tanović

Odg. ured.: Azer Slanjankić