Opozicija insistira na spornom referendumu

Ohrid, Bitolj, Prilep, Štip, Kočani, Negotino, Kavadarci, Aerodrom Gazi Baba, Gorče Petrov, Karpoš, Đevđelija, Radoviš… To su samo neke od dvadesetak makedonskih opština u kojima bi građani, na dan lokalnih izbora 15. oktobra, trebalo da se izjasne i o vladinoj Strategiji za migrante. O toj temi se u Makedoniji već mjesecima šire raznorazne, prije svega lažne vijesti – od toga koliko stanova će se graditi za migrante i koja prava će oni sve imati, pa do toga da li će oni oduzeti radna mjesta državljanima Makedonije.

Sve to dešava se u trenutku kada se ta zemlja više ne suočava s velikim talasom migracija i kada je ukupan broj onih koji su podnijeli zahtjev za azilom u Makedoniji – sedam. Ipak ta tema je konstantno visoko na političkoj mapi opozicione VMRO-DPMNE. „Veliki broj građana protivi se planu vlade socijaldemokrata (SDSM) da u našoj državi naseli migrante – a volja građana ne smije biti pogažena", kontinuirano saopštava opozicija.

Pored toga, član VMRO Miloš Miloševski na konferenciji za novinare upozorava: „Državna izborna komisija ne smije da podlegne pritiscima SDSM i njena je dužnost da sprovede lokalni referendum o migrantima. U suprotnom, predsjednik Komisije Aleksandar Čičakovski i svi članovi koji za to budu glasali, počiniće krivično djelo."

Zašto Ministarstvo ćuti?

Da li je Izborna komisija prava adresa od koje opozicija traži odgovor, odnosno reakciju? Pravni stručnjaci koje je konsultovao DW, tvrde da je u ovom slučaju dovedena u pitanje zakonitost odluke o raspisivanju referenduma i da Komisija uopšte nije nadležna da se o njegovoj zakonitosti izjasni.

„Zakonitost odluke o raspisivanju referenduma je sporna, budući da je ona donijeta u suprotnosti sa članom 38 Zakona o referendumu i drugim oblicima neposrednog izjašnjavanja građana. Prema članu 71 Zakona o lokalnoj samoupravi, nadležni organ za pokretanje postupka za ocjenu zakonitosti jeste Ministarstvo za lokalnu samoupravu ili njegov Inspektorat", objašnjavaju pravnici.

Prema članu 38 Zakona o referendumu, „referendum na lokalnom nivou može da se raspiše samo o pitanjima koje regulišu opštine, odnosno Grad Skopje i njegove gradske opštine."

Pa čak i da zakonitost tog referenduma nije sporna, stručnjaci ukazuju da je sporno to što se predviđa da se referendum održi istog dana kada i lokalni izbori.

I dok opozicija nastavlja da insistira na tom referendumu, ostaje pitanje zašto nadležno Ministarstvo o tome još uvijek ćuti. Odatle već danima nema odgovora, a iz Izborne komisije najavljuju da će o tome uskoro raspravljati i da će jasno saopštiti šta jeste, a šta nije njihova nadležnost.

Uvod u haos

U svakom slučaju, upozoravaju stručnjaci koje smo konsultovali, održavanje referenduma na kome bi se građani izjasnili o tome da li su za naseljavanje migranata u njihovoj opštini značilo bi da lokalne vlasti nelegalno preuzimaju ovlašćenja centralne vlade:

„Ne može se po pitanjima od šireg, centralnog značaja, raspisivati referendum lokalnog karaktera. Sutra tako opštinske vlasti mogu i da raspišu referendum o tome da li građani prihvataju Zakon o upotrebi jezika na području njihove opštine. Šta to znači, da će neki zakon u nekoj opštini da se primjenjuje, a u nekoj neće? Zato bi dozvoljavanje ovakvog referenduma čiji je legitimitet sporan, praktično otvorilo 'Pandorinu kutiju' i predstavljalo uvod u haos."