Ljiga naroda

Većina prolaznika prepoznaće da skulptura u dvorištu zgrade UN na Ist Riveru predstavlja svetog Đorđa. (Rimskog vojvodu i hrišćanskog mučenika.) Na takav zaključak uputiće ih stotinama puta naslikana ili izvajana kompozicija čovjeka, konja, koplja i aždaje (koja se kroz ogradu kompleksa ne vidi, ali bi trebala biti pred nogama životinje).

Kompozicija je alegorična slika pobjede dobra nad zlom (tako je umjetnik nazvao i ovaj svoj ukrasni dvorišni predmet). Naravno, dobro nije bilo koje dobro nego hrišćansko (jer koplje ima dva kraja, a drugi je krst) i nije učinjeno u slavu čovjeka nego boga (jer prst rimskog komite i hrišćanskog sveca pokazuje prema nebu, poučavajući nas u čije ime i u čiju slavu se ubija alegorija zla).

192 šarene krpetine kao zamjena za 7 milijardi ljudi

Moderni umjetnik je u ranohrišćansku ikonografiju intervenisao zakašnjelim socrealističkim manirom. Ažbahu pod kopitama konja načinio je od komada rastavljenih američkih Peršing 2 i sovjetskih ss20 raketa. Zlo te davne 1990. godine očigledno nije imalo veze sa međunarodnim terorizmom, ali pravda jeste sa vjerom i ubijanjem, a umjetnost sa dupeljubljem i čankolistvom. (Jer ovaj klon vrtnog patuljka vjerovatno nikada ne bi napustio radionicu u kojoj se izrađuju jednako impresivni gipsani labudovi i lavovi da njegov dunđer nije mnogo bolji diplomata nego što je umjetnik; u impresivnoj karijeri bio je između ostalog narodni umjetnik SSSR-a, predsjednik Ruske akademije umjetnosti, direktor Moskovskog muzeja savremene umjetnosti i dobitnik Lenjinove nagrade.)

Otprilike su to vrijednosti koje nekadašnja Liga naroda reprezentuje postavljanjem ove skalamerije u svoj njujorški izlog: trijumf birokratije nad umom i moralom. Zar ovo čovječanstvo zaista nema boljeg oruđa dobra od krsta sa zašiljenom i okrvavljenom drškom? Jesu li 192 šarene krpetine, koje se vijore na jarbolima duž Prve avenije, dostojna zamjena za 7 milijardi ljudi? Ili se i na ovu skupštinu, sakrivenu iza Gernike, odnosi ono što je Brana Ćosić pisao o srpskoj, prije skoro jednog vijeka:

Šta je u stvari biće jedne stranke, od čega se ono sastoji u građanskom društvu? Od pojedinaca, je l te, koji biraju, i pojedinaca, jelte, koji su izabrani da budu poslanici i vode poslove svoje, svojih birača i države. A kakvi su ti pojedinci? Tu je smrtna bolest demokratije.

Ne treba zaboraviti da jedna stranka ima svoje glavne i mesne odbore, svoje predstavnike i svoje agitatore, a ovi, opet, imaju i svoje lične interese, svoje vodenice i rudnike, svoje šume ili kuće za izdavanje. Jednom treba mesto za zeta. Drugi želi da novi državni put skrene preko njegovog sela, upravo preko njegovog imanja. Treći treba, jer mu je fabrika u deficitu, povišenje carinske tarife. I tako u beskonačnost. A "opšti" državni interesi? Prvo, šta su to uopšte opšti državni interesi. Opšti interesi su samo, jelte zbir posebnih interesa? Naravno. Ali kako između posebnih interesa - na bazi bratstva i jednakosti, slobodne volje i individualnosti - vlada zakon slobodne utakmice koji vodi kraj svih zastajkivanja jačanju jakih i slabljenju slabih, to u krajnjoj liniji oni opšti interesi nisu zbir svih već samo zbir onih jakih i sve jačih posebnih interesa - pošto samo oni mogu doći do punog izraza. (Pokošeno polje)

Praksa presuđivanja bez suđenja

U nekom boljem svijetu, koji bi se zvao čovječanstvo a ne Ujedinjene nacije, sveci i patroni ratovanja i ubijanja ne bi krasili javne prostore slaveći lažnu umjetnost i sumnjivu etiku. A predstavnici takvog čovječanstva zgrozili bi se nad praksom presuđivanja bez suđenja.

Međutim, taj je svijet utopija. U ovom, vojvodu osumnjičenog ratnog zločinca sahranjuju uz plotune i himnu Bože pravde, mrtvog komandanta odgovornog za nestanke i umorstva civila nose u tabutu na rukama.

I ogrnuti u američke zastave slave ubistvo jednog čovjeka.

Autor: Nenad Veličković

Odg. ur.: Marina Martinović