Istanbul - jedan od tri grada kulture 2010.

„Istanbul, grad koji najviše inspirše na svijetu“, tako glasi vlastiti slogan u reklamnoj kampanji tog evropskog grada kulture za 2010.

Ta 15-milionska metropola na Bosforu ima mnogo toga što je čini atraktivnom. To su, prije svih, istorijske znamenitosti: Bivša vizantijska katedrala Aja Sofija, takozvana „Plava džamija“ koja se zapravo zove Džamija sultana Ahmeda, zatim sultanova palača Topkapi iz Osmanlijskog perioda i Galata kula koju su svojedobno izgradili majstori iz Đenove.

Područje Istanbula je konstantno bilo naseljeno

Jedna od atrakcija je i velika građevina na južnoj obali lučkog dijela starog grada poznatog po imenu Yenikapi. Tu se nalazi čvorište moćnog saobraćajnog projekta, čiji bi središnji dio u vidu podzemne željeznice trebao da bude dug jedan kilometar i 400 metara. Tunel bi se nalazio na dubini od 56 metara ispod Bosfora i sa prugom koja bi po satu mogla da primi 150.000 putnika rasteretio bi Istanbul od akutnih saobraćajnih problema. No, već prilikom prvih građevinskih mjerenja pronađeni su ostaci antičke luke Vizanta. Radovi su bili obustavljeni i područje su prvi put istražili arheolozi. Jedan od njih je i Ralf Becks sa univerziteta u njemačkom gradu Tübingenu: „Rano željezno doba smo dokazali novim iskopinama u Yenikapiju, tako da ovdje u Istanbulu zaista možemo poći od toga da je tu postojalo konstantno naseljavanje. To naravno dodatno podcrtava značaj tog mjesta“.

Problem Istanbula su manjine

Iako Istanbul važi kao grad koji je otvoren prema svijetu, ipak manjine tu gotovo da i ne dolaze do izražaja. Tu je naprimjer prije 50 godina živjelo još 120.000 Grka sa Bosfora, a danas ih ima samo 3.000. Za grčki patrijarhat na obali Zlatnog roga, koji formira vodstvo pravoslavlja širom svijeta, to predstavlja ozbiljni problem jer će patrijarh i njegovi nasljednici – kako kaže glasnogovornik pop Dositheos – morati biti turski državljani:

„Turski episkopi su trenutno, zajedno sa patrijarsima, u poznim godinama. Pronaći nekog mlađeg mitopolita, odnosno episkopa, koji je turski državljanin i živi u Turskoj biće veoma teško.“ Zbog toga se Grci nadaju da će 1971. zatvorena bogoslovija na otoku Heybeli, koji pripada Istanbulu, ponovo biti otvorena. Tako bi se u Turskoj iznova mogli obrazovati pravoslavni sveštenici. Manjina na Bosforu bi time bila jača, a glavni grad Istanbul bi dobio dodatnu međunarodnu ocjenu.

Autori: Ulrich Pick / Senad Tanović

Odg. urednica: Belma Fazlagić-Šestić