Da li je EU obećana zemlja?

Percepcija EU među zemljama Zapadnog Balkana i dalje je vrlo pozitivna. Oko 60 procenata građana tog regiona smatra da je pristupanje EU pozitivan korak za njihovu zemlju.

U Srbiji je u odnosu na prethodno istraživanje Gallupa, iz 2006. godine, neznatno opala podrška građana pristupu zemlje Uniji, i sada iznosi oko 58 procenata. U Gallupu ističu da građani Srbije i dalje imaju veoma pozitivan odnos prema članstvu u EU, dok negativan odnos uglavnom imaju prema radu Haškog tribunala i ulozi koju Unija ima u tom procesu. Andrej Pirka, analitičar Gallupa kaže za Dojče vele da u Srbiji postoji mišljenje da Haški tribunal nije od koristi, kao i da samo održava u životu stare konflikte:

„Međutim, ne mislim da odnos prema Tribunalu ima odlučujuću ulogu u stavu Srba prema EU. Prije će biti da oni vide problem u tome što neke zemlje članice blokiraju progres eurointegracija Srbije.”

U Gallupu ističu i to da Srbija, ali i ostale zemlje Zapadnog Balkana, osjećaju da je, od samita u Solunu 2003. na ovamo, opala i podrška proširenju unutar same EU, tako da se sada uglavnom govori o strukturalnim preprekama i o zamoru od proširenja.

“Zemlje Zapadnog Balkana tako vide Evropu kao manje otvorenu za proširenje, ali i kao manje obećanu zemlju,” smatra Pirka.

Pesimizam u BiH

U BiH prema istraživanju Gallupa, 58 procenata građana danas podržava članstvo u EU. To je pad od čitavih 18 procenata u odnosu na prethodno istraživanje. Takvom pesimističnom pogledu najviše je doprinijela unutrašnja politička situacija, smatraju u Gallupu:

“U BiH generalno vlada jedna sumorna atmosfera. Ljudi imaju negativan stav prema političkoj situaciji u zemlji i to osjećanje se prenijelo i na njihov stav prema ulasku u EU. Oni iznenađujuće realno sagledavaju nefunkcionalnost domaćeg političkog sistema kao najveće prepreke na njihovom putu u EU.”

Iz istih razloga građani BiH su najpesimističniji kada je u pitanju datum njihovog pristupa Uniji, koji oni ne vide prije 2020. godine.

(Ne)Identifikacija u Republici Srpskoj

Istovremeno, kada su u pitanju evropske vrijednosti, najmanje se Srba u BiH, njih samo 10 procenata, izajsnilo da se “snažno identifikuje” sa njima. Istovremeno, u Republici Srpskoj tek 16 odsto građana doživljava EU kao prijateljsku, dok je među Srbima na Kosovu taj procenat 23 odsto. Andrej Pirka kaže:

“Radi se o pitanju identiteta, pogotovo u Republici Srpskoj. Neki od njenih građana smatraju da bi trebalo da dobiju autonomiju i istovremeno se identifikuju sa Srbijom, koja je i sama u raskoraku sa EU oko pitanja Kosova i Haškog tribunala. To bosanske Srbe udaljava od EU.”

Euforija na Kosovu

Zanimljivo je da je najveća podrška člantvu u EU, ali i poistovjećivanje sa evropskim vrijednostima, pokazano na Kosovu (89 odsto) koje, pri tom, još nije ni potpisalo Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju. Sa druge strane, najniža podrška ulasku u EU je među građanima Hrvatske koja se već nalazi „pred vratima“ EU. Analitičar Gallupa, Andrej Pirka, za Dojče vele to objašnjava na sljedeći način:

„Na Kosovu postoji nešto što mi zovemo “efekat svadbenog putovanja”. Proglašenje nezavisnosti i dalje održava dobru atmosferu, a to se reflektuje i na odnos prama EU za koju većina građana koja živi na Kosovu smatra da je imala aktivnu ulogu u procesu njihove nezavisnosti. Oni su zato sada vrlo pozitivni prema svemu što dolazi iz Evrope. Oni još nemaju nikakvh konkretnih obaveza, niti su došli u fazu bolnih reformi koje su neophodne u pristupnom procesu. Oni jednostavno EU vide kao obećanu zemlju.”

Realnost u Hrvatskoj

Sa druge strane, nema znakova euforije u Hrvatskoj, što je tipično za zemlje koje su tako blizu članstvu. smatra Pirka i dodaje :

“Hrvatska se već suočila sa konkretnim problemima koje sa sobom nosi pristupni proces EU. Njeni građani sada imaju jednu izbalansiranu sliku. Očekuje se da će podrška članstvu porasti onoga trenutka kada zemlja i faktički nađe u Uniji.”

Autor: Martina Maksimović

Odg. urednik: Senad Tanović