100 godina od rođenja Vilija Branta

Ispred spomenika žrtvama otpora Varšavskog geta, kancelar Vili Brant je 1970. godine kleknuo na koljena. On je svim žrtvama nacističkog režima uputio ponizno izvinjenje. Ta fotografija je obišla čitav svijet. Brant bi, da je živ, 18. decembra 2013. godine napunio tačno 100 godina.

Rođen je kao Herbert Fram. Prezime svoje majke uzeo je 1933. godine kada vlast u Njemačkoj preuzima Hitler. Iz straha od progona ubijeđeni socijaldemokrata odlazi u Oslo. U Skandinaviji je radio kao novinar, a u egzilu je organizovao i socijaliste, koji su pružali otpor fašizmu.

Po završetku rata, Brant se 1945. vraća u Njemačku. Kao odbornik iz Berlina postaje poslanik prvog saziva Bundestaga. Godine 1957. postaje gradonačelnik Berlina. Te godine počinje i izgradnja Berlinskog zida. Brant je želio da Berlin bude dio Savezne Republike, pa tako i Zapada.

Dvije godine nakon što je Berlinski zid izgrađen, američki predsjednik Džon F. Kenedi dolazi u posjetu Njemačkoj. Zajedno sa Brantom i kancelarom Adenauerom, autom prolazi kroz grad. U srcu grada drži istorijski govor. Izgovarajući par riječi na njemačkom, solidariše se sa građanima Berlina i Nijemcima sa Zapada.

Početkom 60-tih, zajedno sa svojim povjerenikom Egonom Barom, stvara osnovu za novu politiku prema Istoku. Pod motom „Promjene kroz približavanje“ odvraćanje od Istoka, zamjenjuje politikom približavanja, zbog čega su odnosi sa tadašnjim DDR-om poboljšani.

Nakon dva poraza na parlamentarnim izborima 1961. i 1965. godine, Brantu polazi za rukom da postane šef diplomatije. Ipak, na narednim izborima ostvaruje svoj san: postaje prvi socijaldemokratski kancelar, iako su demohrišćani osvojili najveći broj glasova. Koalicijom sa liberalima osigurao je većinu u parlamentu.

U istočno-njemačkom Erfurtu po prvi put se susreću šefovi dviju vlada: kancelar Brant i predsjednik vlade DDR-a Vili Štof. Građani slave zapadno-njemačkog kancelara, što se pretvorilo u blamažu rukovodstva Istočne Njemačke. Na hiljade ljudi okupilo se ispred hotela da pozdravi Vilija Branta.

10. decembra 1971. godine, Brant u Oslu dobija Nobelovu nagradu za mir. Obrazloženje komiteta glasilo je: njemački kancelar je u ime njemačkog naroda pružio ruku pomirenja starom neprijatelju. Time je Brant nagrađen za svoju politiku prema Istoku, što je dodatno dovelo do otopljavanja odnosa nekada zaraćenih prostora.

Više članova njegove koalicije prelazi u opozicioni tabor, u znak protesta zbog Brantove politike prema Istoku i odricanja od nekadašnje teritorije na tim prostorima. Opozicija traži izglasavanje nepovjerenja, ali je ishod glasanja 1972. godine bio drugačiji. Kasnije se ispostavilo da je Štazi podmitio poslanike.

Okidač za Brantovo povlačenje 1974. godine bilo je iznenadno saznanje da je njegov blizak saradnik Ginter Gijom bio špijun DDR-a. Gijom i njegova supruga su 20 godina špijunirali Zapadnu Njemačku. Brant je tvrdio da je podnio ostavku iz drugih razloga. I danas se špekuliše o njegovoj depresiji i aferama sa ženama.

Nakon Brantovog povlačenja, njemački kancelar postaje Helmut Šmit. Iako je u vladi prethodnika bio ministar odbrane, a zatim i finansija, nekada bliski partijski drugovi, postaju veliki konkurenti. Šmitov politički stil bio je znatno drugačiji. Brant je bio vizionar, a Šmit pragmatični političar.

Godine 1976. Brant postaje predsjednik Socijalističke internacionale, svjetske asocijacije socijalističkih organizacija. Dok je bio na toj funkciji, susreo se sa Fidelom Kastrom, Mihailom Gorbačovim i šefom PLO Jaserom Arafatom. Internacionalu je učinio uticajnijom na međunarodnoj političkoj sceni.

Berlinski zid, koji je 28 godina dijelio grad, pada 9. novembra 1989. godine. Već sljedećeg jutra Brant odlazi za Berlin. U svom govoru on izražava zahvalnost što je doživio taj istorijski dan. U svijetlu ujedinjenja Njemačke i Evrope Brant je rekao: „Zajedno se razvija ono što bi trebalo da bude zajedno.“