Šta će biti sa sjeverom Kosova?

Pojavom takozvane srpske Deklaracije o nezavisnosti pojedinih opština na Kosovu, iza koje stoji do sada nepoznata organizacija - Savez opština Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija, ponovo je aktuelizovalo pitanje sjevera Kosova. Zvanična Priština, na tom dijelu teritorije, sa većinskim srpskim stanovništvom, praktično “nema nikakvu vlast”. Zato je prema ocjenama analitičara, ali i pojedinih Srba centralnog Kosova, Ahtisarijev plan dobro rješenje za sjever. Međutim, predstavnici Srba sa sjevera ističu da taj plan nikako ne može biti sproveden.

Postojeći status kvo na sjeveru Kosova pogoduje samo kriminalcima, ocjenjuje politički analitičar Behljulj Bećaj i dodaje da se problem može riješiti unutar Kosova i primjenom Ahtisarijevog plana o decentralizaciji vlasti.

“Mislim da je posljednji trenutak da se nađe formula koja će obezbijediti sprovođenje Ahtisarijevog plana u smislu poštovanja teritorijalnog integriteta i naravno priznati realnu situaciju da i Srbi imaju dio svoje suverenosti na Kosovu, jer su i oni državljani Kosova,.Prema tome, treba da sami izgrade svoju suverenu vlast u okviru Ustava, odnosno teritorijalnog integriteta Kosova”, kaže Bećaj.

Široka ovlašćenja opštinama

I politički analitičar Ramuš Tahiri ističe da se nacionalno pitanje Srba na Kosovu može riješiti samo u skladu sa zakonima Kosova i dobrim evropskim primjerima. “Jedan od tih dobrih primjera je i prijedlog predsjednika Ahtisarija koji daje široku opštinsku autonomiju i formira opštine na etničkoj bazi na Kosovu, ali isto tako daje i široka ovlašćenja što se tiče obrazovanja, zdravstva, ali i kada je riječ o saradnji tih opština sa Srbijom”, kaže Tahiri.

Sjever neće u kosovske institucije

I dok su analitičari jedinstveni, među kosovskim Srbima u zavisnosti da li žive sjeverno ili južno od Ibra, postoje različiti stavovi o mogućem rješenju pitanja sjevera Kosova.

Predsjednik Srpskog nacionalnog vijeća sjevernog Kosova, Milan Ivanović kaže da Srbi ne prihvataju ni kosovsku nezavisnost ni Ahtisarijev plan. “U pogledu sprovođenja Ahtisarijevog plana na sjeveru svakako da ćemo se suprostaviti svim legalnim sredstvima, da nikakvih izbora u Sjevernoj Mitrovici ne može biti. Srbi to neće prihvatiti i svaki pokušaj falsifikata tih izbora mislim da neće uspjeti.”

Uspostaviti institucionalne veze sa Prištinom?

Za razliku od Ivanovića, Rada Trajković, predstavnica Srba iz centralnog dijela Kosova, smatra da je Ahtisarijev plan dobro rješenje za sjever Kosova.

“Ukoliko Beograd i Srbija zaista žele stabilnost ostatka Srbije, a svakako i stabilnost ostatka Srba na prostoru Kosova i Metohije u smislu broja koji se zadržao i tendencije povratka Srba za koju treba da se borimo, ja mislim da rješenje za sjever Kosova mora da bude rješenje koje će podrazumijevati neki nivo institucionalnih veza sjevera sa Prištinom”, smatra Trajkovićeva.

I analitičar Tahiri se slaže da je za riješenje sjevera potrebna saradnja Beograda. “Treba razgovarati sa Beogradom - i Beograd treba da prihvati Kosovo kao realnost i da upućuje Srbe da sarađuju sa centralnim i lokalnim vlastima na Kosovu, jer je to jedini način da realizuju svoja prava i to je i evropski način”, kaže Tahiri.

Autor: Zulfija Jakupi

Odgovorni urednik: Mehmed Smajić